ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ...

Ο ΘΑΛΑΣΣΟΣΦΥΡΙΧΤΗΣ-ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΛΕ'Ι'ΜΟΝΗΣ

Πόσα γνωρίζετε για τη νησίδα που είναι χτισμένη η πόλη του Αιτωλικού, τη λιμνοθάλασσα που το περιβάλλει, με το φυσικό και ζωικό της περιβάλλον, τις πελάδες, τους μύθους και τους θρύλους της περιοχής;
Ο Διονύσης Λειμονής στο νέο του βιβλίο για παιδιά "Ο θαλασσοσφυριχτής" από τις εκδόσεις Αρτέον μεταφέρει τον αναγνώστη στο ονειρικό περιβάλλον της πόλης του Αιτωλικού με τη λιμνοθάλασσά της και τις μοναδικές φυσικές ιδιομορφίες της χλωρίδας και της πανίδας της αλλά και του λαογραφικού πλούτου της περιοχής.
Μία συντροφιά τριών παιδιών της πόλης με καταγωγή από την περιοχή και ένα τέταρτο που θα προστεθεί αργότερα και ζει στην περιοχή, περιπλανιούνται στο θαυμαστό κόσμο της λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού. Αρχικά αντιμετωπίζουν με επιφυλακτικότητα και σκεπτικισμό όσα βλέπουν γύρω τους και ακούνε να λέγονται. Παρεξηγούν ακόμη και τον τέταρτο της συντροφιάς που αργεί να έρθει και να τους συναντήσει. Όταν όμως μαθαίνουν πως οι μεγάλοι έχουν κανονίσει γι' αυτούς μια εκδρομή στη λιμνοθάλασσα με βάρκα ενθουσιάζονται. Εκεί βλέπουν πολλά πράγματα άγνωστα για τα παιδιά της πόλης και μαθαίνουν πολλά από τον ντόπιο συνομήλικο ξάδερφό τους που ξέρει ακόμη και πώς να κουμαντάρει βάρκα μόνος του. Οι μεγάλοι συμβάλλουν και εκείνοι στην συμπλήρωση των γνώσεων των παιδιών για την περιοχή. Κάποια στιγμή οι τέσσερις φίλοι αποφασίζουν να βγουν μόνοι τους με τη βάρκα αλλά ο κακός καιρός τους παρασέρνει μακριά και χάνονται. Θα χρειαστούν μια εντελώς απροσδόκητη χείρα βοηθείας για να βρουν ξανά το δρόμο τους.

 Η ευγενική αντιπαράθεση της παράδοσης και του σήμερα κυριαρχεί στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του Διονύση Λειμονή. Τα παιδιά της σύγχρονης πόλης καλούνται να διώξουν τους φόβους τους και να εμπιστευτούν περισσότερο το ένστικτό τους μέσα στη φύση. Ο ντόπιος ξάδερφος τους καμιά φορά εμπιστεύεται λίγο παραπάνω από όσο πρέπει τις δυνάμεις του. Ο συγγραφέας πλέκει έντεχνα στοιχεία από τον πολιτισμό της περιοχής (πανηγύρι Άι-Σιμιού, Αγίας Αγάθης-δύο από τα ονόματα των πρωταγωνιστών, μύθους της περιοχής, περιστατικά από την παλιά ζωή) με στοιχεία της σύγχρονης πραγματικότητας (λεξιλόγιο τεχνολογίας, ηλεκτρονικές συσκευές που χρησιμοποιούν τα παιδιά καθημερινά, σύγχρονα κοινωνική ήθη) και το στοιχείο της περιπέτειας που πάντα γοητεύει τα παιδιά και θα κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον τους.
Η εξαιρετική εικονογράφηση της Δήμητρας Ψυχογιού συνδυάζει στοιχεία από τη λαϊκή και βυζαντινή παράδοση σε ένα μοντέρνο υβρίδιο με ζωντανά χρώματα και αισιοδοξία.

Ο ΘΑΛΑΣΣΟΣΦΥΡΙΧΤΗΣ
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΛΕ'Ι'ΜΟΝΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΤΕΟΝ
ΣΕΛ. 36
2018

ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ...

ΣΑΝ ΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΠΟΥΛΙΑ-ΙΩΑΝΝΑ ΚΥΡΙΤΣΗ-ΤΖΙΩΤΗ

Ένα βιβλίο που αναφέρεται σε μια ζωή άγνωστη για τα σημερινά παιδιά αλλά όχι εντελώς ξεχασμένη από τους μεγάλους είναι το καινούργιο βιβλίο της Ιωάννας Κυρίτση-Τζιώτη "Σαν τα ελεύθερα πουλιά".
Ο δωδεκάχρονος Χρήστος μεγαλώνει μαζί με την οικογένειά του σε ένα ορεινό χωριό των Τζουμέρκων στις αρχές της δεκαετίας του '60. Ο πατέρας του διατηρεί ένα μπακάλικο και η μητέρα του βοηθά στο μαγαζί και ασχολείται κυρίως με την ανατροφή των παιδιών, του Χρήστου και των δύο κοριτσιών. Ο Χρήστος επιχειρεί την πρώτη του επανάσταση όταν αρνείται να συνεχίσει το σχολείο όπως θέλει ο  πατέρας του και μετά να σπουδάσει. Ο ίδιος επιθυμεί να γίνει αγρότης ή κτηνοτρόφος στο χωριό. Τελικά πείθεται να συνεχίσει το σχολείο. Όταν πηγαίνει στο οικοτροφείο από την πρώτη κιόλας ημέρα μπλέκει σε περιπέτειες που θα τον κάνουν να εξαφανιστεί τη δεύτερη μέρα μαζί με έναν συμμαθητή του. Όταν μαθαίνει τα νέα ο πατέρας του καταρρέει λόγω της εύθραυστης υγείας του, κάτι που δεν γνωρίζει η οικογένειά του. Ο Χρήστος, τυχερός μέσα στην ατυχία του, καταλήγει στην Αθήνα να περιθάλπεται από το νεαρό Λευτέρη, που διώκεται λόγω των αριστερών του πεποιθήσεων και τους πιστούς του φίλους με αμνησία. Θα καταφέρει να θυμηθεί ξανά ο Χρήστος την ταυτότητά του και να γυρίσει πίσω στους δικούς του που το χρειάζονται περισσότερο από ποτέ;

Η συγγραφέας μάς δίνει ένα φωτογραφικό στιγμιότυπο της παλιάς ζωής, ασπρόμαυρο και περιεκτικό σαν παλιά τσαλακωμένη φωτογραφία. Από τα μάτια του αναγνώστη περνούν η αρχέγονη ζωή της ελληνικής επαρχίας που έχει πια χαθεί, τα έθιμα και ο παραδοσιακός τρόπος ζωής σε αντιπαράθεση με την ζωή στην πόλη, τις πολιτικές και κοινωνικές ταραχές της εποχής. Πρωταγωνιστής είναι η ίδια η ζωή, πάντα τόσο ίδια και τόσο διαφορετική ταυτόχρονα. Το βιβλίο αξίζει να διαβαστεί από όλους, μεγάλα παιδιά, εφήβους και ενήλικες.

Ιωάννα Κυρίτση-Τζιώτη
Σαν τα ελεύθερα πουλιά
Εκδόσεις Παρρησία
2018
σελ. 144

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ-ΚΩΣΤΗΣ Α. ΜΑΚΡΗΣ

Πώς έγραψα το βιβλίο μου
«Η Εβίτα που νίκησε τα Αποθαρρύνια»
(Κείμενο και εικόνες: Κωστής Α. Μακρής, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, Ιούλιος 2015)

Μαγειρεύω μερικές φορές. Τις περισσότερες φορές ξεφεύγω από τη
συνταγή και βάζω υλικά που νομίζω ότι θα κάνουν το φαγητό που ετοιμάζω
πιο νόστιμο, για μένα κυρίως.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τα γραπτά μου.
Έχω μια αρχική ιδέα, κάτι σαν συνταγή ή σκοπό και στόχο, και αρχίζω να
γράφω.
Στην πορεία δημιουργούνται εικόνες, σκέψεις και θέσεις που νομίζω ότι
είναι καλό να τις εκφράσω.
«Η Εβίτα που νίκησε τα Αποθαρρύνια» γεννήθηκε σαν ιδέα βλέποντας
αρκετά παιδιά να υποτάσσονται στη λειψή τους αυτοπεποίθηση και να μην
τολμούν να κάνουν πράξη αυτά που σκέφτονταν ότι θα ήθελαν να κάνουν.
Έχω δει πολλά παιδιά στην ηλικία από 3 μέχρι 9-10 χρόνων να έχουν πολύ
εύκολο το «δεν μπορώ».
Από μικρός σκεφτόμουνα ότι αυτό το «δεν μπορώ» ξεκινάει κι από μέσα
μας αλλά και απ’ έξω μας.
Παρ’ όλο που είχα αρκετή ενθάρρυνση απ’ τους δικούς μου, πολλές φορές
άκουσα «ασ’ το αυτό, θα το σπάσεις» ή «άσε το πριόνι, θα κοπείς».
Δεν θέλω να πω ότι μεγαλώνοντας δίνω μια βαριά κρυστάλινη κανάτα
γεμάτη νερό σ’ ένα παιδάκι να τη μεταφέρει ή τσεκούρια, πριόνια
(χειροκίνητα ή ηλεκτρικά) σε μικρά παιδιά για να τα ενθαρρύνω στην
ξυλουργική που τόσο αγαπάω.
Φροντίζω όμως να είμαι όσο γίνεται πιο ενθαρρυντικός.
Η αφορμή για να ξεκινήσω την «Εβίτα που νίκησε τα Αποθαρρύνια» ήρθε
μια βραδιά που φτιάχναμε κουλουράκια μαζί με τη μεγάλη μας εγγονή και
εκείνη προσπαθούσε να φτιάξει κουλουράκια όμοια με της γιαγιάς της.
Κάποια στιγμή θύμωσε που δεν μπορούσε να τα κάνει «τόσο τέλεια» αλλά
είχε ταυτόχρονα πεισμώσει και συνέχιζε.
Είδα τότε τα Αποθαρρύνια να παλεύουν με τα Ενθαρρύνια και να νικούν
τελικά τα Ενθαρρύνια.
Οι άλλοι χαρακτήρες-ήρωες της ιστορίας μου ήρθαν μετά να
συμπληρώσουν την «Ενθαρρυντική συμμαχία» της Εβίτας που ήθελε να
φτιάξει μόνη της τα γλυκά για την «επέτειόζμας» της γιαγιάς και του παππού.
Πρώτα εμφανίστηκαν τα φριχτά Αποθαρρύνια που έλεγαν εκείνα τα
απαίσια λόγια («δεν μπορείς, δεν θα τα καταφέρεις»,«όλο ζημιές θα κάνεις»,
«είσαι μικρή και ανόητη») κι αμέσως μετά ήρθε να ενισχύση τη θέληση της
Εβίτας ο Πανταμπορής, με μορφή φτερωτού σκαντζόχοιρου, και μια στρατιά
από Ενθαρρύνια, με μορφή μασουριών κανέλας.
Μετά, καθώς προχωρούσε η ζαχαροπλαστική της μικρής Εβίτας, άρχισαν
να εμφανίζονται τα ποικίλα Προσπαθόντα ως βοηθοί, ο Ακουναμαθαίνης με
τις καλές συμβουλές του, τα Καντοξανά που επέμεναν στην αξία της
επανάληψης ως οδηγού προς την τελειότητα, ο Αχ-Τικαλά με τα ενθουσιώδη
επαινετικά λόγια και τα Γλυκόλογα που με γλυκό τρόπο επεσήμαιναν κάποια
λάθη.

Και στο τέλος, αφού είχαν φτιαχτεί με τον καλύτερο τρόπο τα γλυκά,
εμφανίστηκαν οι τρεις Μεγάλες Μπορούσες για να επιβραβεύσουν με τα
στέματά τους την αυτοπεποίθηση και το δημιουργικό πείσμα της Εβίτας.
Τα «τραγούδια» τής ιστορίας γράφτηκαν εκ των υστέρων και ομολογώ ότι
με δυσκόλεψαν αρκετά. Ήθελα να είναι αστεία και ενδιαφέροντα χωρίς να
είναι γλυκερά αλλά ούτε και ακατανόητα σ’ ένα μικρό παιδί.
Το βιβλίο πέρασε από διάφορες μορφές.
Από την πρώτη γραφή μέχρι την έκδοσή του πέρασαν περίπου τρία
χρόνια.
Δεν εννοώ ότι το δούλευα τρία χρόνια συνεχώς αλλά στο διάστημα αυτό
έκανα αρκετές αλλαγές καθώς ο χρόνος μάς ωριμάζει ως αναγνώστες και
κριτές τού ίδιου μας του έργου.

Κωστής Α. Μακρής
Σεπτέμβριος 2018

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ-ΕΛΕΝΗ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΠΩΣ ΓΡΑΦΤΗΚΑΝ ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΑΚΙΑ ΜΕ ΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ

 

     

Γεννήθηκα στην Νέα Ιωνία , τον προσφυγικό συνοικισμό του Βόλου.  Μεγάλωσα  με  ιστορίες  για την Σμύρνη και την Μικρασία , αναμνήσεις  των ανθρώπων γύρω μου  που  απλώνονταν  μαζί με την μυρωδιά του καφέ  τα χειμωνιάτικα απομεσήμερα και του νυχτολούλουδου   τα δειλινά του καλοκαιριού , μπλέχτηκαν με τις αναμνήσεις των παιδικών μου χρόνων  κι έγιναν και δικές μου αναμνήσεις .

  Έτσι όπως έγινε δική  μου η Σμύρνη, η πόλη της γιαγιάς και της μητέρας μου.  Η Σμύρνη   ήταν εκείνη που με έκανε   να γράψω το πρώτο μου βιβλίο  «και για παιδιά». Αφορμή  στάθηκε ένας διαγωνισμός Παιδικού Εφηβικού Μυθιστορήματος  τον οποίο  είχε προκηρύξει η ΄Ενωση Σμυρναίων Αθηνών  το 1990.Θέμα του η Μικρασία, οι πρόσφυγες, η ζωή τους πριν και μετά την καταστροφή.

 Αποφάσισα   να  πάρω μέρος στον διαγωνισμό παρόλο που   ήταν   η πρώτη φορά που θα  έγραφα για έφηβους και παιδιά αναγνώστες.Έτσι έγραψα «Τα κοριτσάκια με τα ναυτικά».   Οι συγγραφείς λέμε πως κάθε βιβλίο είναι ένα κομμάτι  απ’ τον εαυτό μας , τα « Κοριτσάκια με τα ναυτικά» είναι για μένα κάτι περισσότερο, η  μαγική συγκυρία χάρη στην οποία ανακάλυψα    πως μπορώ  να «μιλήσω»    την γλώσσα των εφήβων και των παιδιών, αυτή που καταλαβαίνουν και οι μικροί και οι μεγάλοι  

 Από τότε μέχρι σήμερα ακόμη κι  όταν θέλω να πω πράγματα στους μεγάλους αντί να τα  λέω απευθείας σ΄ αυτούς ,   τα λέω μέσα απ΄ τα παιδιά τους. Γιατί δεν υπάρχει τίποτε που να θέλεις να πεις και η γλώσσα των παιδιών να σου στέκεται εμπόδιο . Αυτό που είναι που κάνει την Παιδική Λογοτεχνία αληθινά  γοητευτική, το ότι έχει τη δυνατότητα και τη δύναμη να εμπεριέχει την λογοτεχνία για μεγάλους.

Ελένη Δικαίου