ΠΑΙΔΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 2017-ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

ΟΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΔΙΔΑΚΤΙΣΜΟΣ-ΝΕΟΔΙΔΑΚΤΙΣΜΟΣ

Πολλοί ήταν οι θεωρητικοί προβληματισμοί που απασχόλησαν κυρίως τους θεωρητικούς και τους συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας τη χρονιά που φεύγει. Ένα θέμα που προκάλεσε προβληματισμό ήταν η επαναφορά του διδακτισμού στα κείμενα που απευθύνονται στα παιδιά ενώ το φαινόμενο μέχρι πρόσφατα είχε περιοριστεί αρκετά.
Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα με τους προβληματισμούς συγγραφέων και θεωρητικών.

Η συγγραφέας Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου επισημαίνει ήδη το πρόβλημα στο συνέδριο για τα 30χρονα του περιοδικού Διαδρομές το 2015 στην ομιλία της με τίτλο "Επισημάνσεις για την καρποφορία  και την άνθηση της ελληνικής παιδικής/νεανικής λογοτεχνίας":
"...Επανέρχεται το φάντασμα του διδακτισμού με νέο περίβλημα-"νεοδιδακτισμό" θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε. Δεν εννοούμε φυσικά την όποια έμμεση διδαχή προκύπτει αναπόφευκτα από ένα λογοτέχνημα, είτε απευθύνεται σε μικρούς κατά κύριο λόγο, είτε σε μεγάλους. Ο σοφός ακαδημαικός Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος είχε πει: "Οπωσδήποτε και αν ορίσουμε τη λογοτεχνία, δεν είναι δυνατό να της αφαιρέσουμε την πανάρχαια υποχρέωσή της έμμεσα να διδάσκει πάντοτε τους άνθρωπους". Με τη λέξη "νεοδιδακτισμός", εννοούμε το φάντασμα της φανερής και απωθητικής για τα παιδιά προσπάθειας να τα διδάξει κάποιος κάτι μέσω μιας ιστορίας. Ως γνωστόν, ήταν μία τάση παλαιότερα που καταταλαιπώρησε την παιδική λογοτεχνία κι έγινε αιτία να αμφισβητείται η θέση της στη λογοτεχνία. Να όμως που πάλι είναι συχνές οι περιπτώσεις βιβλίων με ξεκάθαρο στόχο "να περάσουν μηνύματα", κατά την τετριμμένη έκφραση, για σωστή κοινωνική συμπεριφορά, καλούς τρόπους, δυσκολίες στο σχολείο ή την οικογένεια, θέματα υγείας και πολλά άλλα παραβλέποντας την κοινά παράδεκτή αρχή "μόνο η τέχνη που δεν έχει πρόθεση να διδάξει, μόνο αυτή μορφώνει και ηθικά και πολιτικά" ".

Φέτος ο Γιάννης Παπαδάτος, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού, της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, συνέχισε με τον δικό του προβληματισμό αναφέροντας σχετικά σε άρθρο του στο ιστότοπο www.bookpress.gr με τίτλο "Η μεγάλη επιστροφή του διδακτισμού στη λογοτεχνία για παιδιά":                                                                                                                                            "...Ένας ζοφερός ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΣΜΟΣ μιας αισθητικά αναφομοίωτης επικαιρότητας έχει ασφυκτικά εναγκαλίσει τη λογοτεχνία για παιδιά ο οποίος την οδηγεί σε έναν φρονηματιστικό δρόμο, που, αν συνεχιστεί, σε λίγα χρόνια και με την δύσθυμη περιρρέουσα κοινωνική πραγματικότητα ο διδακτισμός του 19ου αιώνα θα εγκαθιδρυθεί με σύγχρονα προσωπεία. Όλα αυτά μαζί με άλλα φαινόμενα, όπως:

• ποίηση για παιδιά σχεδόν δεν εκδίδεται,
• διηγήματα για παιδιά σχεδόν δεν γράφονται,
• τα βιβλία γνώσεων, τα περισσότερα, με την έλλειψη πηγών και βιβλιογραφίας, στοιχεία που μπορούν να παρακινήσουν σε περαιτέρω έρευνα τα παιδιά, στερούνται εγκυρότητας και αξιοπιστίας,
• υπάρχει εν πολλοίς σύγχυση σε είδη (π.χ. τα απλά εικονογραφημένα βιβλία με τα εικονοβιβλία, τα λεγόμενα picture books),

μας κάνουν να βλέπουμε με σκεπτικισμό τη δημιουργική πορεία της λογοτεχνίας για παιδιά.

 Με αφορμή τη συγκεκριμένη πραγματικότητα, προβαίνω σε κάποιες πρώτες σκόρπιες σκέψεις και σε ερωτήματα που, νομίζω ότι μπορούν, μαζί με ενδεχομένως άλλα, να αποτελέσουν και αφορμή για πρόκληση/πρόσκληση σε έναν εποικοδομητικό διάλογο από τον οποίο δεν έχουμε να χάσουμε όσοι και όσες εμπλεκόμαστε από διάφορες θέσεις με τη λογοτεχνία για παιδιά και για εφήβους, αλλά, αντίθετα, έχουμε να κερδίσουμε, προπάντων η λογοτεχνία και κατ’ επέκταση οι αναγνώστες και οι αναγνώστριές της.  

– Ποιο είναι εκείνο το γεγονός που ενεργοποιεί τα τελευταία χρόνια ένα μεγάλο τμήμα της λογοτεχνίας για παιδιά, ιδίως για τις μικρές ηλικίες, να παρουσιάζει έναν φανερό ή κρυφά νεόκοπο διδακτισμό;

– Σε παλιές εποχές, ο διδακτισμός, ως ιδεολογία, αποτελούσε το εμβληματικό πρόταγμα των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων και η αντανάκλασή του στο παιδικό βιβλίο ήταν περίπου επιβεβλημένη. Ο Δροσίνης και ο Παλαμάς λίγο προτού εκπνεύσει ο 19ος αιώνας έπνεαν τα μένεα για τα περιεχόμενα των τότε βιβλίων, σχολικών και μη. Σήμερα, που ο διδακτισμός δεν αποτελεί κάποιο φανερό, τουλάχιστον, παιδαγωγικό πρόταγμα, γιατί η λογοτεχνία κυρίως για παιδιά αλλά και για εφήβους -τουλάχιστον σε ένα ικανό μέρος τους- αποτυπώνουν έναν, νέας μορφής, διδακτισμό;

– Μήπως, λίγο πολύ η λεγόμενη Ευέλικτη Ζώνη των σχολείων, λίγο πολύ η ανάγκη, λόγω κρίσης, για χαμηλού κόστους βιβλία «ευθύνονται» σε ένα σημείο για το φαινόμενο; Και δεν είναι μόνο ότι πολλά βιβλία σε εμφανές σημείο του εξώφυλλού τους αναφέρονται στα θέματα της ευέλικτης ζώνης ή σε αξίες και σε άλλα φαινόμενα της κοινωνικής πραγματικότητας (π.χ. φιλία, συνεργασία, διαζύγιο, επιθετικότητα, σχολικός εκφοβισμός, ρατσισμός, διαφορετικότητα κ.ά.) αλλά, το κυριότερο: είναι το ίδιο το περιεχόμενό τους που δεικνύει κείμενα ως αποτέλεσμα κάποιας ανάγκης. Ανάγκης καθαρά φρονηματιστικής. 

– Μήπως, με όχημα ένα μεγάλο μέρος εκείνων των μικρών "βιβλιοφυλλαδίων" -και όχι μόνο- με λέξεις Χ ανάλογα με την ηλικία (!!!), όπως επισημαίνεται και αναγγέλλεται στα συγκεκριμένα βιβλία, αποτελεί συγκεκριμένη παράμετρο που συγγενεύει με αυτό που λέμε «παραλογοτεχνία»; Ασφαλώς ορισμένα από τα συγκεκριμένα βιβλία είναι αξιόλογα. Χάνονται όμως μέσα στον ορυμαγδό των δεκάδων παρόμοιων που εκδίδονται, πρωτίστως, για παιδαγωγικούς, διδακτικούς και φρονηματιστικούς σκοπούς...".

Η Βενετία Αποστολίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αναφέρθηκε επίσης στο θέμα με το άρθρο της "Ο νεοδιδακτισμός διώχνει τους μικρούς αναγνώστες" στον ιστότοπο του περιοδικού Αναγνώστης: "... 
Όλα ξεκινούν από τα κριτήρια των ενηλίκων, γονιών και εκπαιδευτικών. Δυστυχώς όποιος δεν είναι αναγνώστης ο ίδιος, δεν έχει και κριτήρια να επιλέξει καλά βιβλία για τα παιδιά. Οι εκκωφαντικές ενδείξεις στα εξώφυλλα και τα οπισθόφυλλα των βιβλίων για το είδος του κοινού στο οποίο απευθύνονται και για τη χρήση τους, δηλαδή η αναγραφή της ηλικίας, του θέματος, πολλές φορές και του φύλου του αναγνώστη, αποσκοπούν στη διευκόλυνση της επιλογής από ενήλικες οι οποίοι δεν αφιερώνουν καθόλου χρόνο να διαβάσουν λίγες σελίδες, να ψάξουν κι άλλο, να συγκρίνουν. Οι ενήλικες είναι εκείνοι, επίσης, που είναι δέσμιοι της άποψης ότι από τα βιβλία πρέπει πάντα τα παιδιά να παίρνουν αξίες. Το πρώτο κείμενο που έγραψα σ’ αυτήν εδώ τη στήλη ήταν «Η ανάγνωση ως αξία ή οι αξίες της ανάγνωσης;» Αν επιδιώκουμε με τα βιβλία να δώσουμε στα παιδιά τις σωστές αξίες, τότε τα βιβλία που θα διαλέγουμε θα είναι αυτά που θα φωνάζουν από μακριά τις αξίες που περιέχουν όπως διαλαλεί ο έμπορος την πραμάτεια του. Πρόσφατα συζητούσα με μια πωλήτρια βιβλιοπωλείου, η οποία χαρακτήρισε ένα παιδικό βιβλίο που κοιτούσα «περίεργο». Ξαφνιάστηκα και το διάβασα επί τόπου για να δω τι το περίεργο είχε: δεν ήταν σαφές το θέμα του και δεν είχε κανέναν διδακτισμό! Η εξάχρονη φίλη μου για την οποία το πήρα δώρο το λάτρεψε.
Ένα άλλο παράδοξο στο σημερινό σχολείο είναι ότι τα παιδικά λογοτεχνικά βιβλία αξιοποιούνται σε πολλά μαθήματα αλλά μάθημα λογοτεχνίας δεν γίνεται. Δεν διαβάζονται καθεαυτά, ούτε σχολιάζονται ως προς τα ειδολογικά χαρακτηριστικά τους. Γενικά τα κειμενικά και λογοτεχνικά είδη δεν παίζουν κανέναν ρόλο στο σχολείο. Ωστόσο, αυτό που ονομάζεται λογοτεχνικότητα ή ποιότητα ενός βιβλίου προκύπτει εν πολλοίς από τη σχέση του με τα χαρακτηριστικά του είδους στο οποίο ανήκει. Τα παιδικά βιβλία στο σχολείο είναι «αξιοποιήσιμα» περισσότερο από όσο είναι  αναγνώσιμα. Το θέμα βεβαίως παίζει τεράστιο ρόλο σε όλα τα λογοτεχνικά βιβλία. Όμως η εξερεύνηση του θέματος στο καλό λογοτεχνικό βιβλίο είναι μια ερμηνευτική περιπέτεια, δεν φωνάζει από μακριά, απαιτεί προσπάθεια και σταδιακή αποκάλυψη. Ένα βιβλίο χωρίς μυστικά, δεν δημιουργεί αναγνώστες. Κι αν δεν δημιουργήσουμε αναγνώστες, όσα πολιτικά ορθά βιβλία και να δώσουμε στα παιδιά, θα κάνουμε μια τρύπα στο νερό. Το πολύ πολύ να δημιουργήσουμε παπαγάλους...".

ΠΗΓΕΣ:

Διαδρομές στην παιδική λογοτεχνία
Πρακτικά Συνεδρίου
Επιμέλεια: Κ. Μαλαφάντης-Μ. Κουρκουμέλη
Εισήγηση Λ. Πέτροβις-Ανδρουτσοπούλου
  "Επισημάνσεις για την καρποφορία  και την άνθηση της ελληνικής παιδικής/νεανικής λογοτεχνίας"
σελ. 61-62
Εκδόσεις Ψυχογιός
 Αθήνα, 2017

Άρθρο Γ. Παπαδάτου:
"Η μεγάλη επιστροφή του διδακτισμού στη λογοτεχνία για παιδιά"
 https://www.bookpress.gr/stiles/eponimos/yiannis-papadatos-didaktismos-stin-logotexnia-gia-paidia

Άρθρο Β. Αποστολίδου:
"Ο διδακτισμός διώχνει τους μικρούς αναγνώστες"
http://www.oanagnostis.gr/%ce%bf-%ce%b4%ce%b9%ce%b4%ce%b1%ce%ba%cf%84%ce%b9%cf%83%ce%bc%cf%8c%cf%82-%ce%b4%ce%b9%cf%8e%cf%87%ce%bd%ce%b5%ce%b9-%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82-%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%81%ce%bf%cf%8d%cf%82-%ce%b1%ce%bd/

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΖΩΩΝ

Γιῶργος Σεφέρης - Οἱ Γάτες τ᾿ Ἅι-Νικόλα

 

 

Τὸν δ᾿ ἄνευ λύρας ὅμως ὑμνωδεῖ θρῆνον Ἐρινύος αὐτοδίδακτος ἔσωθεν θυμός,
οὐ τὸ πᾶν ἔχων ἐλπίδος φίλον θράσος. ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ. 990 ἔπ.

«Φαίνεται ὁ Κάβο-Γάτα...», μοῦ εἶπε ὁ καπετάνιος
δείχνοντας ἕνα χαμηλὸ γιαλὸ μέσα στὸ πούσι
τ᾿ ἄδειο ἀκρογιάλι ἀνήμερα Χριστούγεννα,
«... καὶ κατὰ τὸν Πουνέντε ἀλάργα τὸ κύμα γέννησε τὴν Ἀφροδίτη
λένε τὸν τόπο Πέτρα τοῦ Ρωμιοῦ.
Τρία καρτίνια ἀριστερά!»
Εἶχε τὰ μάτια τῆς Σαλώμης ἡ γάτα ποὺ ἔχασα τὸν ἄλλο χρόνο
κι ὁ Ραμαζὰν πῶς κοίταζε κατάματα τὸ θάνατο,
μέρες ὁλόκληρες μέσα στὸ χιόνι τῆς Ἀνατολῆς
στὸν παγωμένον ἥλιο
κατάματα μέρες ὁλόκληρες ὁ μικρὸς ἐφέστιος θεός.
Μὴ σταθεῖς ταξιδιώτη.
«Τρία καρτίνια ἀριστερά» μουρμούρισε ὁ τιμονιέρης.
...ἴσως ὁ φίλος μου νὰ κοντοστέκουνταν,
ξέμπαρκος τώρα
κλειστὸς σ᾿ ἕνα μικρὸ σπίτι μὲ εἰκόνες
γυρεύοντας παράθυρα πίσω ἀπ᾿ τὰ κάδρα.
Χτύπησε ἡ καμπάνα τοῦ καραβιοῦ
σὰν τὴ μονέδα πολιτείας ποὺ χάθηκε
κι ἦρθε νὰ ζωντανέψει πέφτοντας
ἀλλοτινὲς ἐλεημοσύνες.
«Παράξενο», ξανάειπε ὁ καπετάνιος.
«Τούτη ἡ καμπάνα-μέρα ποὺ εἶναι-
μοῦ θύμισε τὴν ἄλλη ἐκείνη, τὴ μοναστηρίσια.
Διηγότανε τὴν ἱστορία ἕνας καλόγερος
ἕνας μισότρελος, ἕνας ὀνειροπόλος.
«Τὸν καιρὸ τῆς μεγάλης στέγνιας,
- σαράντα χρόνια ἀναβροχιὰ -
ρημάχτηκε ὅλο τὸ νησὶ
πέθαινε ὁ κόσμος καὶ γεννιοῦνταν φίδια.
Μιλιούνια φίδια τοῦτο τ᾿ ἀκρωτήρι,
χοντρὰ σὰν τὸ ποδάρι ἄνθρωπου
καὶ φαρμακερά.
Τὸ μοναστήρι τ᾿ Ἅι-Νικόλα τὸ εἶχαν τότε
Ἁγιοβασιλεῖτες καλογέροι
κι οὔτε μποροῦσαν νὰ δουλέψουν τὰ χωράφια
κι οὔτε νὰ βγάλουν τὰ κοπάδια στὴ βοσκὴ
τοὺς ἔσωσαν οἱ γάτες ποὺ ἀναθρέφαν.
Τὴν κάθε αὐγὴ χτυποῦσε μία καμπάνα
καὶ ξεκινοῦσαν τσοῦρμο γιὰ τὴ μάχη.
Ὅλη μέρα χτυπιοῦνταν ὡς τὴν ὥρα
ποῦ σήμαιναν τὸ βραδινὸ ταγίνι.
Ἀπόδειπνα πάλι ἡ καμπάνα
καὶ βγαῖναν γιὰ τὸν πόλεμο τῆς νύχτας.
Ἤτανε θαῦμα νὰ τὶς βλέπεις, λένε,
ἄλλη κουτσή, κι ἄλλη στραβή, τὴν ἄλλη
χωρὶς μύτη, χωρὶς αὐτί, προβιὰ κουρέλι.
Ἔτσι μὲ τέσσερεις καμπάνες τὴν ἡμέρα
πέρασαν μῆνες, χρόνια, καιροὶ κι ἄλλοι καιροί.
Ἄγρια πεισματικὲς καὶ πάντα λαβωμένες
ξολόθρεψαν τὰ φίδια μὰ στὸ τέλος
χαθήκανε, δὲν ἄντεξαν τόσο φαρμάκι.
Ὡσὰν καράβι καταποντισμένο
τίποτε δὲν ἀφῆσαν στὸν ἀφρὸ
μήτε νιαούρισμα, μήτε καμπάνα.
Γραμμή!
Τί νὰ σοῦ κάνουν οἱ ταλαίπωρες
παλεύοντας καὶ πίνοντας μέρα καὶ νύχτα
τὸ αἷμα τὸ φαρμακερὸ τῶν ἑρπετῶν.
Αἰῶνες φαρμάκι γενιὲς φαρμάκι».
«Γραμμή!
Τί νὰ σοῦ κάνουν οἱ ταλαίπωρες
παλεύοντας καὶ πίνοντας μέρα καὶ νύχτα
τὸ αἷμα τὸ φαρμακερὸ τῶν ἑρπετῶν.
Αἰῶνες φαρμάκι, γενιὲς φαρμάκι».
«Γραμμή!» ἀντιλάλησε ἀδιάφορος ὁ τιμονιέρης.

Τετάρτη, 5 Φεβρουαρίου 1969

ΩΡΑ ΓΙΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ

ΤO ANYΠΑΚΟΥΟ ΣΠΟΥΡΓΙΤΑΚΙ

ΤΗΣ ΜΑΡΟΥΛΛΑΣ ΠΑΝΑΓΟΥ

 Λίγο πιο μακριά από τον ασφαλτοστρωμένο μεγάλο και μακρύ δρόμο , ήταν ένα καταπράσινο λιβάδι . Γεμάτο από όμορφα δένδρα, που στα κλαδιά τους έκτιζαν τις φωλιές του διάφορα πουλιά. Το χορτάρι πυκνό και όμορφο κεντημένο με τα σκορπισμένα εδώ κι εκεί αγριολούλουδα , φαινόταν σαν ένα πανέμορφο χαλί .Πορτοκαλιές μαργαρίτες ,μοβ και κίτρινες άγριες τουλίπες, ροζ κρινάκια με τα σαν μαχαίρια φύλλα τους, κάτασπρα μοσχομυριστά μανουσάκια έτσι που κάθε άνοιξη ήταν χαρά θεού . Τα ζώα πήγαιναν εκεί για να βοσκήσουν κι όταν τα έβλεπες σκορπισμένα μέσα σε κείνο τον πανέμορφο τόπο ήταν σαν μια φυσική ζωγραφιά.

 Εκεί λοιπόν στο όμορφο λιβάδι, είχαν φτιαγμένη την φωλιά τους πάνω σε ένα ψηλό δένδρο μια οικογένεια από σπουργίτια. Ήταν ο μπαμπάς σπουργίτης ,η μαμά σπουργίτα και τα τέσσερα μικρά σπουργιτάκια που ακόμα πολύ μικρά για να πετούν μοναχά τους. Έτσι οι γονείς τα φρόντιζαν ακόμα φέρνοντας τους φαγητό.
 Όταν έφευγαν από την φωλιά κάθε πρωί ,τα ορμήνευαν να κάθονται φρόνιμα, να καθαρίζουν και ποτέ να μην απομακρύνονται .Ήταν πολύ επικίνδυνο ακόμα ,σαν τα αδύνατα φτερά τους δεν θα μπορούσαν να βοηθήσουν αν κάποιος τα κυνηγούσε. Όπως κανένα γεράκι ,η καμιά γάτα που θα μπορούσαν εύκολα να τα αρπάξουν και να τα σκοτώσουν με τα μεγάλα και γαμψά τους νύχια.
 Τα τρία σπουργιτάκια υπάκουαν στις συμβουλές της μαμάς κι υπομονετικά περίμεναν να μεγαλώσουν, εκτός από τον Ατακτούλη. Το πιο ζωηρό και το πιο άτακτο,που πάντα τσακωνόταν ,η για το φαγητό ότι ήταν πολύ λίγο, ή ότι ήταν πάρα πολύ. Η η γωνίτσα του στην φωλιά δεν ήταν αρκετά μεγάλη και δεν τον χωρούσε έτσι που τσιμπούσε τα αδελφάκια του κι ήθελε να τα ρίξει έξω από την φωλιά . Και δεν φτάνανε όλα τα άλλα τούτες τις τελευταίες ημέρες άρχισε να παρακούει τις εντολές της μαμάς του και άρχισε να πετάει έξω , άδικα τα αδέλφια του τον φοβέριζαν πως θα τον μαρτυρούσαν . 
-Αχ! Θα πω ότι λέτε ψέματα και πάντα είμαι πίσω πριν έρθει η μαμά .Έτσι θα κάνω τον περίπατό μου κι άμα θέλετε ελάτε κι εσείς. Είναι τόσο ωραία εκεί έξω κι έχω βαρεθεί την φωλιά.
 -Μα Ατακτούλη η μαμά είπε να προσέχουμε αν πάθεις τίποτα τότε!
 -Αχ! Τίποτα δεν παθαίνω κι εσείς είσαστε φοβητσιάρηδες ,τσίου ,τσίου ,γεια σας και θα σας δω το μεσημέρι πριν έρθει ο μπαμπάς κι η μαμά. Είπε ξεροκέφαλα ο Ατακτούλης και φρρρρ.... άνοιξε τα φτερά του μπροστά στην απλωσιά του λιβαδιού. Κι ήταν τόσο ωραία τούτη η ξαφνική ελευθερία που τον τρέλανε. Κι εκεί που τις άλλες φορές φτεροκοπούσε μόνο γύρω από την φωλιά τους ,τούτη την φορά 'άρχισε να πετάει πιο μακριά. Από το ένα δένδρο στο άλλο και στο άλλο και στο άλλο ,που χωρίς να το καταλάβει είχε βρεθεί στην στέγη ενός σπιτιού που βρισκόταν δίπλα από τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο.
 Το σπουργιτάκι απόμεινε να τον κοιτάζει έτσι γκρίζο και μακρύ λίγο φοβισμένα Πρώτη φορά που τον έβλεπε. 
-Τσίου τσίου. Τι είναι τούτο το πράγμα μήπως είναι φίδι ;Τότε δεν πρέπει να πάω κοντά του και με αρπάξει κι η μαμά είπε πρέπει να προσέχουμε από τα φίδια ,σκέφθηκε σαν θυμήθηκε για πρώτη φορά τις συμβουλές της μαμάς του.
 Αν και φοβόταν λίγο, από την άλλη ήθελε και να δει τούτη την άγνωστη μεριά του λιβαδιού καθώς όλος ο τόπος μπροστά από κείνο το πρώτο σπίτι ήταν σπαρμένος κι από άλλα, πελώρια σπίτια με κόκκινες , πράσινες και γαλάζιες σκεπές. Οι αυλές περιποιημένες που λες και σκεπάζονταν με καταπράσινο χαλί. Πολύ πιο ωραίο από τα χόρτα στο λιβάδι ,που άλλα ήταν ψηλά κι άλλα κοντά ενώ τούτο ήταν τόσο ίσιο. Επίσης στις άκρες ήταν πολύ ωραία και χρωματιστά λουλούδια που λες και τού φώναζαν να πάει κοντά τους. Έτσι ξεχνώντας τον φόβο του για το φανταστικό πελώριο φίδι του δρόμου, άρχισε τώρα να πετάει από αυλή σε αυλή. Θα είχε περάσει και πέντε έξι σπίτια όταν απέναντι τράβηξε την προσοχή του ένα άλλο παράξενο σπίτι. Αυτό δεν είχε αυλή με λουλούδια μπροστά ,μόνο κάτι παράξενα μεγάλα και χρωματιστά κουτιά που είχαν τέσσερα στρογγυλά λάστιχα και που με μεγάλη ταχύτητα έρχονταν κι έφευγαν κι έτρεχαν πάνω από το μεγάλο γκρίζο φίδι του δρόμου. Και κείνο το φίδι τόσο παράξενο εξακολουθούσε να μένει εκεί ακίνητο και δεν παραμέριζε.

 Μπροστά λοιπόν από το παράξενο κείνο σπίτι, που όλη την ώρα οι άνθρωποι μπαινόβγαιναν από την πόρτα του φορτωμένοι με τσάντες γεμάτες από ψώνια , υπήρχαν κάτι πολύχρωμοι μικροί ήλιοι,βαλμένοι στην σειρά από την μιά μεριά μέχρι την άλλη ,μα που η λάμψη τους δεν σου θάμπωνε τα μάτια όπως τον μεγάλο ήλιο που γνώριζε μέχρι τότε. Κι ήταν πράσινοι , κίτρινοι , γαλάζιοι και κόκκινοι με πολλά άλλα χρώματα , που τον τραβούσαν σαν μαγνήτης να πάει κοντά τους. Να δεις που τα αδέλφια του θα έμεναν με ανοικτό το στόμα όταν θα τους έλεγε για όλα τούτα τα παράξενα που είδε και σίγουρα θα ζήλευαν κιόλας, σκέφθηκε και τίναξε ευχαριστημένο τις μικρές του φτερούγες και χωρίς να σκέφτεται καθόλου αν ήταν σωστό . Το άταχτο ανυπάκουο σπουργιτάκι δεν το δίστασε και πολύ. Άνοιξε πάλι τα φτερά του και φρρρρ....φρρρρ....άρχισε να πετάει για να συναντήσει από κοντά τούτους τους αλλιώτικους ήλιους. Κι έτσι που πήρε φόρα στο πέταγμά του αντί να σταματήσει μπροστά στους ήλιους μπήκε κατευθείαν μέσα στην μεγάλη πόρτα που ήταν ανοικτή .και με την ταχύτητα που πήγαινε κτύπησε με φόρα στον απέναντι καθρέφτη, που τον ζάλισε με αποτέλεσμα να πέσει πάνω από το ψυγείο .Την ίδια στιγμή ένα αγόρι άρχισε να ξεφωνίζει στην μαμά του που βοηθούσε τους ανθρώπους μπροστά της. 
-Μαμά ….μαμάα.. ένα πουλάκι !Έχει πέσει πάνω από το ψυγείο .Μπορείς να μου το πιάσεις σε παρακαλώ! 
-Να στο πιάσω εγώ !Φωνάζει ένας πανύψηλος άνδρας και με μεγάλα βήματα προχώρησε κι άπλωσε τις χερούκλες του να πιάσει τον Ατακτούλη που κουνούσε το κεφαλάκι του να ξεζαλιστεί . Συνήλθε λίγο και την ώρα που άπλωσε το χέρι του ο άλλος φρ.... δίνει μιά και του ξεφεύγει για να βγει και πάλι έξω καθώς τώρα μόνο κατάλαβε ότι την είχε πολύ -πολύ άσκημα. Τι θα γίνει αν τον έπιαναν ; Δυστυχώς τα πράγματα ήταν τώρα πολύ δύσκολα για το ανυπάκουο σπουργιτάκι μας Δεν μπορούσε να βγει από την πόρτα που μπήκε, όσο κι αν προσπάθησε . Φτεροκοπούσε ένα γύρω αλλά πάντα μπροστά του βρισκόταν ο τοίχος που το εμπόδιζε και το κυνηγητό συνεχιζόταν ,μέχρι που τα αδύνατα φτερά του κατακουρασμένα δεν μπορούσαν να πετάξουν πια κι οι μεγάλες χερούκλες το γράπωσαν στο . 
Το σπουργιτάκι έκλεισε τα μάτια του απελπισμένο και περίμενε (δεν ήξερε κι αυτό τι!)σίγουρα την καταδίκη του σε θάνατο και μετανιωμένο που δεν άκουσε την μαμά του. Σε λίγο η μεγάλη χερούκλα το έβαλε απαλά στο χεράκι του μικρού που κρατούσε ένα χρωματιστό κλουβί με ανοικτή την πορτούλα του. 
Από τον φόβο του λιποθύμησε με την σκέψη “γιατί δεν υπάκουσε την μαμά του” Ποιος ξέρει τι θα πάθαινε ακόμα για την ανυπακοή του. 
 'Όταν ξύπνησε βρέθηκε στο κλουβί που ο μικρός το είχε κρεμάσει στην βεράντα κι από κάτω βρίσκονταν πολλές γλάστρες με λουλούδια που τα έβλεπε από το φως της ανοικτής πόρτας του μπαλκονιού. 'Έξω είχε βραδιάσει τώρα και όλα ήταν σκοτεινά αλλά το σπουργιτάκι μας τελείως ξύπνιο ,έπειτα από την λιποθυμία του, 
 Να σκέφτεται πώς να ξεφύγει από τα σύρματα που τον είχαν φυλακισμένο. Άρχισε να φτεροκοπά από την μιά μεριά του κλουβιού μέχρι την άλλη, αλλά τα σύρματα δεν έσπαζαν και το μόνο που κατόρθωσε ήταν να ματώσει τα φτερά του, όμως δεν το έβαζε κάτω και συνέχισε την προσπάθεια μέχρι που κατάλαβε ότι τίποτα δεν μπορούσε να κάνει .Και δεν έφτανε η απελπισία του όταν ένας καινούργιος κίνδυνος παρουσιάστηκε. Ήταν μιά πελώρια γάτα που άρχισε να τριγυρίζει το κλουβί και το σπουργιτάκι μας πάγωσε από τον φόβο του, όταν η γάτα προσπάθησε να τον γραπώσει με τα γαμψά της νύχια . Νόμισε ότι αυτό θα ήταν το τέλος όταν το πόδι της πέρασε ανάμεσα από τα σύρματα που σχεδόν τον έφτανε. Μόνο λίγα εκατοστά τούς χώριζαν . 
Τραβήχτηκε στην άλλη άκρη για να ξεφύγει κι άρχισε να τσιρίζει δυνατά.

 -Τσίουου...τσίουυυ ...Βοήθειαα... βοήθειααα...και να αποτραβιέται πάλι στην άλλη πλευρά και στην άλλη σαν το κυνηγητό συνεχιζόταν κι η γάτα έπαιζε μαζί με τον φόβο του, σαν ...την γάτα με το ποντίκι. Μόνο εδώ ήταν.... “Η γάτα και το σπουργίτι”.
 Συνέχισε να τσιρίζει πιο δυνατά , τόσο που ο μικρός μέσα άκουσε τις φωνές με τα τσίου -τσίου και βγήκε για να δει τι συμβαίνει Βλέποντας το κυνηγητό ήρθε κοντά στο κλουβί και θυμωμένα έβαλε τις φωνές άγρια . 
-Ψιψίνααα δεν σου είπα να μην μου πειράξεις το πουλάκι .πήγαινε να φας το φαγητό σου πριν σε δείρω!είπε αυστηρά και δίνοντας της ένα χαστούκι την τράβηξε απ 'την φουντωτή της ουρά με δύναμη και την έριξε πιο πέρα. Η γάτα μουτρωμένη κι απειλώντας τον μ'ένα “νιάρρρ....θα σε πιάσω την άλλη φορά ,”έφυγε για να μην την δείρουν ενώ το σπουργιτάκι μας προσπαθούσε να ησυχάσει την καρδούλα του που κτυπούσε ακόμα με τρόμο.τακ- τουκ, τακ-τούκ σαν το ταμ -ταμ των μαύρων της ζούγκλας.
 Ο μικρός έβαλε τώρα το χέρι του στο κλουβί και πήρε απαλά τον Ατακτούλη. Γέμισε την άλλη χούφτα του με σπόρους και τους έβαλε μπροστά στο ράμφος του.
 -Ελα πουλάκι μου τς..τς ..τς. Πάρε να φας . Να ξέρεις θέλω να γίνουμε φίλοι οι δυό μας του είπε γλυκά, μα ο Ατακτούλης έκλεισε σφικτά το στόμα και τον κοίταζε με πονεμένα τα ματάκια του,που ο μικρός τον ρώτησε.
 -Δεν θέλεις να γίνουμε φίλοι;Τι θέλεις λοιπόν;
 -Τσίου..θέλω να πάω στην φωλιά μου ..ου. Στα αδελφάκια μου και στην ...μαμά μου...είπε με δάκρυα στα μάτια και τόσο μετανιωμένος .Αχ!γιατί να μην ακούσει την μαμά του!
 -Εντάξει λοιπόν αφού αυτό θέλεις είπε τέλος ο μικρός. Αύριο με την αυγούλα του ήλιου θα σε πάρω στην άκρη του κήπου για να πας στην δική σου φωλιά. 
-Τσίου .. Γιούπι... Σ,ευχαριστώ καλέ μου φίλε και ποτέ μα ποτέ δεν θα παρακούσω ξανά την μαμά μου είπε ο Ατακτούλης , και με την καρδιά του ανάλαφρη στην σκέψη ότι θα βρισκόταν και πάλι στην ασφάλεια της φωλιάς του , άρχισε να τρώει με όρεξη τους σπόρους που κράταγε ακόμα ο καινούργιος του φίλος. 

 Τέλος.

 Όνομα συγγραφέως:mrs Μαρούλλα Παναγου τηλ.0027795817056 email maroulla.panagou@gmail.com

ΒΙΒΛΙΟΚΟΥΒΕΝΤΕΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟ ΓΙΩΤΑ ΚΟΤΣΑΥΤΗ

   κ. Κοτσαύτη, σας ευχαριστούμε  πολύ που δεχτήκατε να μας παραχωρήσετε αυτή την ηλεκτρονική συνέντευξη. Ασχολείστε συστηματικά με τη λογοτεχνία, σε επίπεδο συγγραφής αλλά και γενικότερα, και μάλιστα έχετε έντονη παρουσία στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τι σας οδήγησε να δώσετε βάση στους νέους τρόπους προβολής της λογοτεχνίας μέσω της λογοτεχνίας;

"Κι εγώ ευχαριστώ πολύ για την τιμή, κυρία Πουρνή.

Όταν διαβάζω κάτι που με αγγίζει, μου αρέσει να το μοιράζομαι. Δυστυχώς στην «πραγματική» ζωή αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο. Δεν μπορείς να γνωρίζεις ποιος ενδιαφέρεται να σε ακούσει. Το μεγάλο πλεονέκτημα του διαδικτύου, κατά τη γνώμη μου, είναι η εξειδίκευση. Έτσι, λοιπόν, πολύ πιο εύκολα συσπειρώνονται σε ομάδες άνθρωποι με κοινά ενδιαφέροντα. Αυτό ήταν για μένα μία μεγάλη ανακούφιση, μία διέξοδος στις ανησυχίες μου, ο βασικός λόγος που με οδήγησε να στραφώ στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης".

      Ασχολείστε έντονα με την παιδική λογοτεχνία. Το ιστολόγιο σας «Ένα κείμενο, μία εικόνα» γνωρίζει μεγάλη επιτυχία. Πιστεύετε ότι τα νέα αυτά μέσα βοηθούν τα παιδιά και τους εφήβους να έρθουν πιο κοντά στη λογοτεχνία;

"Αγαπώ την παιδική, νεανική και εφηβική λογοτεχνία και η αγάπη μου αυτή ήταν το κίνητρο για να δημιουργηθεί το «Ένα κείμενο, μία εικόνα». Αρχικά ξεκίνησε ως στήλη του περιοδικού Sugar Mama, όμως η αναπάντεχη απήχηση που είχε, με οδήγησε στη δημιουργία ενός αυτόνομου ιστολογίου (επιλεγμένες αναρτήσεις φιλοξενούνται και στο ηλεκτρονικό περιοδικό Book Tour). Η σελίδα μας στο facebook αριθμεί σήμερα πάνω από 13.000 μέλη και οι συνολικές προβολές του ιστολογίου κοντεύουν τις 500.000. Αν κρίνω από αυτούς τους αριθμούς, από τα μηνύματα που δέχομαι καθημερινά, από την επικοινωνία με εκπαιδευτικούς και μαθητές, ναι, πιστεύω πως το «Ένα κείμενο, μία εικόνα» οδήγησε με τον δικό του τρόπο αρκετούς ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους, να στραφούν σε βιβλία ή είδη λόγου που είχαν παραγκωνίσει.  Και είμαι πολύ χαρούμενη γι’ αυτό".

3     Πόσα βιβλία έχετε γράψει ως τώρα;

"Επειδή η γραφή είναι για μένα τρόπος ζωής, είναι λίγο δύσκολο να απαντήσω σ’ αυτή την ερώτηση.

Πολλές φορές ανακαλύπτω στα αρχεία μου κείμενα που και γω η ίδια είχα ξεχάσει πως έγραψα.

Αν εννοείτε πόσα βιβλία μου κυκλοφορούν, μέχρι στιγμής είναι τρία, σε ηλεκτρονική μορφή.

Μέσα στο 2017 αναμένω το πρώτο μου έντυπο,  βραβευμένο από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά.

Αυτό όμως που μου έχει δώσει μεγάλη χαρά είναι ότι φέτος ολοκλήρωσα επιτέλους ένα βιβλίο για τον αγαπημένο μου Μενέλαο Λουντέμη -όνειρο ζωής για μένα- και ευελπιστώ να δρομολογηθεί το συντομότερο η έκδοσή του.

Αυτή την περίοδο ασχολούμαι με δύο παιδικά μυθιστορήματα και με ένα μυθιστόρημα ενηλίκων, ενώ έχω αφήσει σε εκκρεμότητα μερικά  μισοτελειωμένα παραμύθια.

«Γράφω από ανάγκη, όπως αναπνέω» και, σε αντίθεση με πολλούς ανθρώπους που ασχολούνται με τη γραφή, δεν θεωρώ πως πρέπει να τυπώνεται ή να κυκλοφορεί ό,τι γράφουμε. Κάποιες φορές γράφουμε απλά για εξάσκηση ή για την ψυχή μας".

      Η γραφή σας χαρακτηρίζεται από παιδική τρυφερότητα και αθωότητα. Πιστεύετε πως η παιδική ψυχή σήμερα έχει ανάγκη να επανασυνδεθεί με την αθωότητα της παιδικής ηλικίας του παρελθόντος;

"Τα παιδιά είναι πάντα παιδιά, όσο κι αν αλλάζει ο κόσμος γύρω μας. Το θέμα είναι τι κάνουν οι «μεγάλοι» και πώς διασφαλίζουν την αθωότητά τους. Αν τώρα η γραφή μου βοηθάει σε όλο αυτό, είναι ευχής έργο"

 

      Κατοικείτε σε ένα ορεινό χωριό του νομού Φλώρινας. Πόσο εύκολο είναι για μια συγγραφέα να κρατά την επαφή με τις λογοτεχνικές εξελίξεις στα μακρινά αστικά κέντρα;

"Τώρα πια, μέσω του διαδικτύου, δεν είναι ακατόρθωτο. Θέλει πολύ δουλειά, πολύ προσπάθεια και μεγάλη αγάπη, για να τα καταφέρει κανείς. Όμως, ναι, ευτυχώς, δεν είναι ακατόρθωτο".

     Έχετε σπουδάσει νηπιαγωγός. Στα νηπιαγωγεία επικρατεί μια πιο ελεύθερη και παιγνιώδης προσέγγιση της λογοτεχνίας. Πώς αυτό μπορεί να βοηθήσει στην προετοιμασία μελλοντικών αναγνωστών;

"Το νηπιαγωγείο φυτεύει τον σπόρο με ευχάριστο τρόπο και χωρίς καταναγκασμό (τουλάχιστον αυτό είναι το επιθυμητό). Αν ο σπόρος καλλιεργηθεί από τις επόμενες βαθμίδες εκπαίδευσης, αλλά και από την οικογένεια, θα έχει πιάσει τόπο".

 

7     Πώς βλέπετε την παιδική λογοτεχνία σήμερα;

"Με αισιοδοξία. Μεγάλη παραγωγή αξιόλογων βιβλίων. Αρκετά προσιτές τιμές. Πιο θετική στάση των γονιών. Πιο συστηματική προώθηση από τους εκπαιδευτικού".

      Είναι πιο δύσκολο να γράφει κανείς για παιδιά ή για ενήλικες;

"Και τα δύο έχουν τις δυσκολίες τους. Στα βιβλία για παιδιά θέλει ιδιαίτερη προσοχή η χρήση της γλώσσας. Να μην είναι ούτε πολύ «παιδική», ούτε πολύ «μεγαλίστικη», να μην είναι δηλαδή ψεύτικη. Στα βιβλία ενηλίκων, από την άλλη, χρειάζεται μεγάλη έρευνα πηγών και βιβλιογραφίας, ώστε το πλαίσιο στο οποίο κινείται η ιστορία να μην έχει ασάφειες και ανακρίβειες. Σε όλα τα είδη λόγου όμως καλό είναι ο συγγραφέας να λειτουργεί πάνω απ’ όλα με πάθος και αφοσίωση. Αν αυτό συμβαίνει, οι όποιες δυσκολίες περιορίζονται".

    
 Ποια είναι τα αγαπημένα σας βιβλία για παιδιά και για μεγάλους;

"Δύσκολη ερώτηση, γιατί πραγματικά δεν ξέρω ποια να πρωτοδιαλέξω.

Από παιδικά βιβλία λατρεύω την Παπλωματού (Τζεφ Μπριμπό-Γκέιλ ντε Μάρκεν, Το δώρο της Παπλωματούς και Το ταξίδι της Παπλωματούς, εκδόσεις Άγκυρα), τη Χάιντι, τα μυθιστορήματα του Ρόαλ Νταλ και του Ντέιβιντ Ουάλιαμς. Ποτέ δεν λέω όχι σε συλλογές λαϊκών παραμυθιών από όλο τον κόσμο, σε προσεγμένες ποιητικές συλλογές και συλλογές διηγημάτων για παιδιά. Δηλώνω φαν του Ευγένιου Τριβιζά και της Τζόαν Ρόουλινγκ.

Βιβλία ενηλίκων τώρα. Και πάλι αναζητώ πάντα με ενδιαφέρον προσεγμένες συλλογές διηγημάτων και ποίησης. Αγαπώ τα κλασικά μυθιστορήματα (Μεγάλες προσδοκίες, Τζέην Έυρ, Ανεμοδαρμένα ύψη, Έγκλημα και Τιμωρία, Οι άθλιοι), τα βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη και του Μενέλαου Λουντέμη. Ποτέ δεν αγνοώ όμως και σύγχρονα μυθιστορήματα. Ξεχωρίζω ιδιαίτερα την τριλογία με τα «Τριανταφυλλάκια» της Τζένιφερ Ντόνελι (κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Διόπτρα), ενώ, πρόσφατα, ένα βιβλίο που μου άφησε μία πολύ γλυκιά αίσθηση ήταν το «Τα γράμματα που δεν περίμενε κανείς» (εκδόσεις Κλειδάριθμος)".

 

1   Από τι μπορεί να εμπνευστεί κανείς σε μία τόσο δύσκολη εποχή όπως η δική μας;

"Από το οτιδήποτε. Από μία λέξη, από ένα αντικείμενο, από ένα τοπίο, από μία φωτογραφία. Αν κάποιος είναι καλός παρατηρητής, πάντα θα έχει άπειρες αφορμές για να δημιουργήσει.

Τα παρακάτω λόγια ανήκουν στον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και προσυπογράφω με όλη μου την καρδιά.

«…Όπως προχωρώ στο δρόμο, βλέπω περιβόλια, ποταμάκια και πεταλούδες που μου γνέφουν και μου λένε: Για περίμενε ένα λεπτό, έχω κάτι σημαντικό να σου πω!

Τα κολεόπτερα που παίζουν στον άνεμο είναι μεταμορφωμένες πριγκίπισσες. Οι λιβελούλες που πετούν πάνω από τα λιβάδια είναι πολεμιστές. Τα έλατα δε θέλουν να γίνουν χριστουγεννιάτικα δέντρα και πονάνε από το υπερβολικό φορτίο της διακόσμησης. Ακόμη και οι βελόνες του ραψίματος μπορεί να ξεσηκωθούν και να διαμαρτυρηθούν για την υπεροψία των πέντε δαχτύλων του ανθρώπινου χεριού, που τους στερούν την ελευθερία να κινούνται όπως θέλουν…»

(Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, Μεγάλες Μορφές της Επιστήμης και της Σκέψης, Κείμενο: Li-Jung, Εικονογράφηση: KirillChelushkin, Απόδοση: Βαγγέλης Ηλιόπουλος, εκδόσεις Πατάκη)

Σας ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία.

Καλή συνέχεια σε ό, τι κάνετε".

Σας ευχαριστούμε και εμείς θερμά! 

 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Γιώτα Κοτσαύτη γεννήθηκε το 1981 και μεγάλωσε στη Λεβαία Φλώρινας.

Είναι απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών και Μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Τμήματος Δημιουργικής Γραφής του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.

Η αγάπη της για την παιδική, εφηβική, νεανική λογοτεχνία την οδήγησε στη δημιουργία του δημοφιλούς ιστολογίου «Ένα κείμενο, μία εικόνα».

http://enakeimenomiaeikona.blogspot.gr/

Είναι συνδημιουργός της ενότητας Kids’ Corner του λογοτεχνικού περιοδικού Book Tour ( www.booktourmagazine.com ) .

Κατοικεί στον νομό Φλώρινας με την οικογένειά της.

Εργογραφία

-Ένα λιοντάρι με πυρετό μαθαίνει να μην είναι κακό, εκδόσεις Σαΐτα (2013)

-Γραννέτα, η πρωταγωνίστρια μαριονέτα, εκδόσεις τοβιβλίο (2014)

-Το μαγικό βοτάνι, εκδόσεις Σαΐτα (2016)

-Μπουκέτα Ανθισμένα (συλλογή χαϊκού για παιδιά-έπαινος από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά), εκδόσεις Βεργίνα (υπό έκδοση 2017)

Ηλεκτρονική διεύθυνση: yotakotsafti1@yahoo.gr

Facebook Profile: https://www.facebook.com/yota.kotsaftitheofanous

ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ…

Τ’ ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΟ ΦΕΓΓΑΡΙ & ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΤΗΣ ΒΟΥΛΑΣ ΜΑΣΤΟΡΗ

Δύο εξαιρετικά βιβλία της Βούλας Μάστορη θυμόμαστε σήμερα, «Τ’ αυγουστιάτικο φεγγάρι» και «Στο γυμνάσιο». Στο «Αυγουστιάτικο φεγγάρι» παρακολουθούμε της περιπέτειας της Άννας, μαθήτριας του Δημοτικού, σε μία πόλη της ελληνικής επαρχίας τη δεκαετία του ’50. Η Άννα είναι  πολύ ατίθαση και ένα πολύ δραστήριο κορίτσι σε σχέση με τα άλλα κορίτσια της ηλικίας και τολμά να λέει και να κάνει πράγματα που σύμφωνα με τα ήθη της επαρχίας δεν ταιριάζουν σε ένα κορίτσι. Παίζει με τα αγόρια και συχνά καυγαδίζει μαζί τους. Ο πατέρας της, ωστόσο, της έχει αδυναμία και της συγχωρεί κάθε αταξία. Συγκεκριμένα η μητέρα της συνηθίζει να λέει: «Αχ, γιατί να μην είναι κι η Άννα σαν τις μεγάλες μου κόρες; Το νου της όλο στη σκανταλιά, σαν το αγόρι μου. Σαν να ’χω δυο αρσενικά!». Προς τέλος της ιστορίας η Άννα πλησιάζοντας προς την εφηβεία αρχίζει να αγκαλιάζει περισσότερο τη γυναικεία φύση της.

«Στο γυμνάσιο» συναντάμε ξανά την Άννα ως μαθήτρια γυμνασίου πια, αν και η μητέρα της ήθελε να την παντρέψει και να γίνει μοδίστρα. Έχουμε περάσει στα τέλη της δεκαετίας του ’50 και η Άννα με την οικογένειά της μετακομίζουν σε άλλο σπίτι. Τα γυμνάσια τότε χωρίζονταν σε θηλέων και αρρένων με πολύ αυστηρούς κανόνες που καταπίεζαν το νεανικό επαναστατικό πνεύμα. Παρακολουθούμε τις φιλίες της με τα συνομήλικα κορίτσια, τον πλατωνικό της έρωτα με τον καθηγητή της, τα αγόρια που την αντιμετωπίζουν αρνητικά και την εξέλιξή της σιγά-σιγά σε γυναίκα. Ο φίλος της, Γιώργος, που οι περισσότεροι θεωρούν θηλυπρεπή της εξομολογείται την συμπάθειά του προς αυτήν.  Στο τέλος του βιβλίου η Άννα ετοιμάζεται να μετακομίσει ξανά-αυτή τη φορά στην Αθήνα-και να στενοχωριέται που θα αφήσει πίσω τον αγαπημένο της καθηγητή και θα αργήσει να δει ξανά τον πατέρα της.

Η Βούλα Μάστορη, με την γνωστή της ποιοτική γραφή, μας δίνει στα βιβλία της αυτά την σκιαγράφηση της προσωπικότητας της ηρωίδας της, Άννας, σε δύο διαφορετικά στάδια της ζωής της. Η Άννα αντιμετωπίζει θαρραλέα τη ζωή μεγαλώνοντας σε μία επαρχία γεμάτη προκαταλήψεις και πρέπει σπάζοντας τα στερεότυπα. Ακολουθεί τη δική της γραμμή ζωής και είναι ικανή να ξεχωρίζει το νέο και ελπιδοφόρο στοιχείο, πράγμα που την κάνει να διαφέρειει από τους υπόλοιπους. Είναι το πρότυπο του ανθρώπου της νέας εποχής που πρέπει να κάνει το αποφασιστικό βήμα μπροστά, ανοίγοντας έτσι το δρόμο και για τους άλλους που θέλουν αλλά δεν τολμούν.