ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ...

ΤΟ ΘΑΥΜΑΣΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΝΟΝΑΣ ΧΕΛΩΝΑΣ ΤΗΣ ΛΟΤΗΣ ΠΕΤΡΟΒΙΤΣ-ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ

Τι συμβαίνει όταν μέσα σε ένα παραμύθι χωράει ολόκληρος ο κόσμος;
Ειδικά όταν πρόκειται για ένα παραμύθι από την ταλαντούχα πένα της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, τα πράγματα γίνονται πολύ ενδιαφέροντα.
Η γνωστή και αγαπημένη ηρωίδα Νόνα-χελώνα επιστρέφει με μια νέα, συναρπαστική περιπέτεια, "Το θαυμαστό ταξίδι της νόνας χελώνας". Συντροφιά πάντα με τα εγγόνια της, ξεκινά ένα ταξίδι στην καταγωγή της γενιάς της, αφηγούμενη το μύθο της νύμφης Χελώνης και πώς μεταμορφώθηκε από όμορφη κοπέλα στο πολύ αγαπημένο ζώο, που κουβαλά πάντα μαζί του το σπίτι του. Ο μύθος μάς παραδίδεται από τον Παυσανία στον τόμο για τα Ηλιακά. Η χελώνα δεν στενοχωριέται τόσο που μεταμορφώθηκε σε ζώο όσο για το γεγονός πως δεν θα μπορούσε να βοηθήσει όποιον την είχε ανάγκη. Οι θεοί, όμως, της δίνουν τελικά λύση.
Η Νόνα-χελώνα εκφράζει την επιθυμία να γνωρίσει από κοντά την θάλασσα και τη ζωή στο βυθό και τις εξαδέλφες της, θαλάσσιες χελώνες, που ζουν εκεί. Τα εγγονάκια της εύχονται το ίδιο και τότε εμφανίζεται μπροστά τους η νύμφη Χελώνη, που τους βοηθά να πραγματοποιήσουν την επιθυμία τους.
Γιαγιά και εγγόνια ταξιδεύουν μαζί στο βυθό της θάλασσας. Βλέπουν πολλά και θαυμαστά πράγματα, μα πάνω απ'όλα συναντούν τα πρώτα τους ξαδέλφια. Στήνουν μεγάλο γλέντι με φαγοπότι και χορό.

Συναντούν την γοργόνα, την ξακουστή αδελφή του Μεγαλέξανδρου, όπως λέει ο θρύλος, και τους οδηγεί στο θαλασσινό τριφύλλι, που πρέπει να το παραδώσουν στη νύμφη Χελώνη και για το οποίο έχει γραφτεί ποίημα, που έγινε τραγούδι, και η Νόνα-χελώνα με τα εγγόνια της δεν το ήξεραν. Το τριφύλλι τούς ευχαριστεί που θα το δώσουν στη Χελώνη. Η Χελώνη το δέχεται με χαρά. Οι μόνοι που δεν πιστεύουν λέξη από όλη αυτή την περιπέτεια είναι οι γονείς των μικρών.

Πολυσήμαντη και πολυεπίπεδη αποδεικνύεται η ιστορία της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου. Η παραδοσιακή Νόνα-χελώνα επιμένει στην δύναμη του προφορικού λόγου και της αφήγησης με το να διηγείται παραμύθια στα εγγόνια της και να δυναμώνει την πίστη τους στη μαγεία του παραμυθιού. Προβάλλεται η αξία της ενσυναίσθησης και της ανοχής στο διαφορετικό, καθώς η χελώνα αποδέχεται την νέα φύση της, αλλά στενοχωριέσαι που δεν μπορεί να είναι χρήσιμη στους ανθρώπους. Οι θεοί του Ολύμπου δεν είναι εντελώς άκαρδοι. Η Αφροδίτη ακούει την έκκλησή της και τη μεταμορφώνει κατά καιρούς σε άνθρωπο. Η Χελώνη βοηθά τη Νόνα και τα εγγόνια της να ταξιδέψουν στον κόσμο του βυθού για να συναντήσουν τους κοντινούς συγγενείς τους, που είναι τόσο διαφορετικοί και τόσο ίδιοι συνάμα. Το αποκορύφωμα της μαγείας έρχεται με την εύρεση του θαλασσινού τριφυλλιού. Μαγικό είναι και το ταξίδι στην αρχαία και νέα ελληνική λογοτεχνία από την μυθολογία ως την νεοελληνική παράδοση και την σύγχρονη ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη.
Η εικονογράφηση του Γιώργου Σγουρού με τα βασικά ζωηρά χρώματα, την τρυφερή απόδοση των μορφών με πλατιές πινελιές και την ονειρική ατμόσφαιρα ταιριάζει αρμονικά με το παιδικό κοινό της προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας που απευθύνεται το βιβλίο.
Καλή ανάγνωση!



Το θαυμαστό ταξίδι της νόνας χελώνας
Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου
Εκδόσεις Πατάκη
2019
Εικονογράφηση: Γιώργος Σγουρός
Ηλικία: 4+

Συνέντευξη με την εκπαιδευτικό και συγγραφέα Κατερίνα Νιζάμη

 

1) κ. Νιζάμη, σας ευχαριστώ πολύ που δεχτήκατε να μας παραχωρήσετε αυτή την ηλεκτρονική συνέντευξη. Πόσο καιρό ασχολείστε με την συναισθηματική αγωγή στην προσχολική εκπαίδευση;

- Κι εγώ σας ευχαριστώ για την πρόσκληση. Διαβάζω με πολύ μεγάλη προσοχή τα  ενδιαφέροντα άρθρα που ανεβάζετε στη σελίδα σας. Εργάζομαι ως νηπιαγωγός 30 χρόνια.

Ασχολούμαι με την Συναισθηματική Αγωγή εντατικά από το 2014, τη χρονιά που έκανα το μεταπτυχιακό μου στις «Συναισθηματικές και Συγκινησιακές Δυναμικές και Εκπαίδευση» από το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Ρώμης Tor Vergata. Πάντα μ’ ενδιέφερε η συναισθηματική προσέγγιση των παιδιών, γι αυτό και έπαιζα κουκλοθέατρο και έκανα δραματικό παιχνίδι με τα παιδιά, αλλά μετά την εξειδίκευση μου, άνοιξε ένας άλλος ορίζοντας στις γνώσεις μου και πιστεύω, πως μπορούμε να επιτύχουμε γνωστική ανάπτυξη στα παιδιά μόνο μέσα από την συναισθηματική τους ισορροπία και την ανάπτυξη της Συναισθηματικής τους Νοημοσύνης.

2) Μπορείτε να μας εξηγήσετε περιληπτικά τι ακριβώς είναι η συναισθηματική αγωγή;

-Τα παιδιά από πάρα πολύ μικρή ηλικία θα πρέπει να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα τους, έτσι ώστε να έχουν επίγνωση των πράξεων τους και των επιπτώσεων τους. Μόνο τότε τα  θα οδηγηθούν στην διαχείριση τους με σκοπό να ζήσουν με ενσυναίσθηση. Δεν υπάρχουν θετικά και αρνητικά συναισθήματα, όπως διαβάζω μερικές φορές σε διάφορες αναρτήσεις. Είμαστε άνθρωποι και από πάρα πολύ μικρή ηλικία θα πρέπει να δεχόμαστε τα συναισθήματα μας. Γι αυτό επιβάλλεται η συναισθηματική αγωγή για να μας δείξει τον δρόμο της διαχείρισης τους. Η ζήλεια για παράδειγμα, υπάρχει σαν συναίσθημα σε όλους τους ανθρώπους, όμως θα μπορούσε να εξελιχθεί σε βατήρα για εξέλιξη ή σε φθόνο. Αυτή είναι η διαφορά. 

3) Ποια είναι τα οφέλη για τα παιδιά της νηπιακής ηλικίας τώρα και στο μέλλον;

-Σήμερα έχει δώσει η ανθρωπότητα πολύ μεγάλη βαρύτητα στη γνώση. Αλλά όχι στα συναισθήματα. Έτσι αν ρωτήσουμε έναν ενήλικα να μας πει τι αισθάνεται θα μας απαντήσει με το τι σκέφτεται. Η συσσώρευση των ανέκφραστων συναισθημάτων, έχει πολλές επιπτώσεις στην προσωπική υγεία και ηρεμία των ανθρώπων. Πάρα πολλοί άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν τα συναισθήματα τους. Έχω ακούσει από άτομα να λένε «εγώ δεν ζηλεύω», αυτό δεν είναι δυνατόν να συμβαίνει. Η συναισθηματική ασφάλεια που έχει τον παιδί από την ασφαλή προσκόλληση με την μητέρα του τον πρώτο χρόνο της ζωής του είναι το πρώτο βήμα της συναισθηματικής του ισορροπίας. Αυτός ο δεσμός λοιπόν καθώς και οι επόμενοι ασφαλείς δεσμοί που θα αναπτύξει το παιδί με τους σημαντικούς ενήλικες στη ζωή του, θα του δώσουν την ικανότητα να μπορεί να συνάψει υγιείς κοινωνικές και συναισθηματικές σχέσεις. Μέσα από αυτές τις σχέσεις θα «χτίσει» την αυτοεκτίμηση του και την αυτοπεποίθηση του. Κι ένα παιδί με αυτοεκτίμηση μπορεί να προοδεύσει μέσα από σχέσεις με ενσυναίσθηση. Τα παιδιά λοιπόν πρέπει να αντιληφθούν ότι είναι φυσιολογικό να συναισθανόμαστε, αλλά τα συναισθήματα διαδέχονται το ένα το άλλο, δεν είναι μόνιμα και γι αυτό πρέπει να τα διαχειριζόμαστε με σοφία και σύνεση για να μη μας οδηγούν σε πράξεις που έχουν επιπτώσεις.

4) Ποιες είναι οι σύγχρονες τάσεις στο πεδίο της συναισθηματικής αγωγής;

-Την θεωρία της Συναισθηματική Νοημοσύνης την εμπνεύστηκε ο Goleman, επηρεασμένος από τη θεωρία του Gardner τον εμπνευστή της Πολλαπλής Νοημοσύνης. Παρατήρησε ο Goleman, ότι παρέλειψε ένα μεγάλο κεφάλαιο, στη θεωρία του ο Gardner, αυτό των συναισθημάτων. Την ικανότητα δηλαδή της αναγνώρισης και της διαχείρισης των συναισθημάτων στη ζωή μας με σκοπό να οδηγηθούμε στην ενσυναίσθηση. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από τεχνικές ενεργητικής ακρόασης, της τέχνης να ακούμε, να συμπάσχουμε, να μπαίνουμε στη θέση του άλλου όχι με τη μορφή της συμπόνιας αλλά σαν να συμβαίνει κάτι σε μας τους ίδιους, με τη ταύτιση. Αυτό  επιτυγχάνεται μέσα από τις εμπειρίες. Ο άνθρωπος αποκτά ενσυναίσθηση βιώνοντας καταστάσεις. Είναι δύσκολο για ένα μικρό παιδί. Αυτό μπορεί να συμβεί μέσα από το παραμύθι, το κουκλοθέατρο, το δραματικό παιχνίδι. Διδάσκεται όμως. Επίσης θα ήθελα να αναφέρω ότι οι νευροεπιστήμονες έχουν καταλήξει σε συμπεράσματα πως η γνωστική ικανότητα συνδέεται άμεσα με την συναισθηματική νοημοσύνη. Ο Damasio ένας σπουδαίος νευροεπιστήμονας λέει χαρακτηριστικά: « Δεν μπορούμε να καταλήξουμε ούτε στην παραμικρή λήψη αποφάσεων αν δεν εμπλακούν τα συναισθήματα.

5) Το παραμύθι είναι ένα βασικό και πολύτροπο εργαλείο στη διάθεση των νηπιαγωγών. Πώς μπορεί να αξιοποιηθεί στον τομέα της συναισθηματικής αγωγής;

-Ανέφερα πιο πριν, μόνο μέσα από το παραμύθι, το κουκλοθέατρο και τα παιχνίδια ρόλων τα παιδιά θα μπορέσουν να μπουν «στα παπούτσια των άλλων», να δουν τις επιπτώσεις των πράξεων, στους ήρωες και να ταυτιστούν, να αναπτύξουν την αυτοεκτίμηση τους και να οδηγηθούν στην ενσυναίσθηση.

Γι αυτό επιμένω ότι η Συναισθηματική Αγωγή θα πρέπει να μπει ουσιαστικά στο Πρόγραμμα Σπουδών των Παιδικών Σταθμών, Νηπιαγωγείων και Δημοτικών Σχολείων, αφού πρώτα επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί, σε θέματα που αφορούν στην αναπτυξιακή ψυχολογία και στον τρόπο προσέγγισης της  Συναισθηματικής Αγωγής, καθώς και στη σημασία των ασφαλών δεσμών που θα αναπτύξουν τα παιδιά στο σπίτι και στο σχολείο. Μονάχα έτσι θα πετύχουμε την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών, πάντα βέβαια με γνώμονα τα ενδιαφέροντα του κάθε παιδιού, τις ιδιαίτερες κλίσεις του και τον μοναδικό ρυθμό ανάπτυξης του. Ήδη σε σχολεία της Βόρειας Ευρώπης έχει μπει στο Πρόγραμμα Σπουδών το μάθημα της Συναισθηματικής Αγωγής με ασκήσεις ενσυναίσθησης και από φέτος και στην Αγγλία.

6) Στο διδακτικό σενάριο που έχετε παρουσιάσει για το παραμύθι σας "Η αχαριστία του Κροκόδειλου" πώς εφαρμόζεται σε συνδυασμό με το κουκλοθέατρο;

-Η αχαριστία του κροκόδειλου είναι ένα παραμύθι με πολλές διαστάσεις. Κρύβει πάνω από 10 συναισθήματα, τα οποία τα παιδιά καλούνται να  αναγνωρίσουν. Δείχνει τον τρόπο στα παιδιά, πως να σκέφτονται και να επινοούν λύσεις στις δύσκολες στιγμές τους, να προχωράνε όταν κάποιος τους πληγώνει, να μη τα παρατάνε και στο τέλος υπάρχει το πιο όμορφο μήνυμα αγάπης. Πως ότι και να γίνεται στη ζωή μας, η αγάπη πάντα επιστρέφει. Στις παρουσιάσεις του βιβλίου μου παίζω κουκλοθέατρο. Μοιράζω μάσκες και δραματοποιούμε το παραμύθι. Έτσι τα παιδιά βιώνουν το παραμύθι, τις καταστάσεις και μέσα από την αναγνώριση οδηγούνται στην επίγνωση και στη διαχείριση των συναισθημάτων.

7) Διάβασα πως όταν ο καθηγητής  I. Yalom ενημερώθηκε για την εισήγησή σας, « Από την ομαδική ψυχοθεραπεία του I. Yalom, στην συνεργατική μάθηση - Διαχείριση συναισθημάτων» , σας  συνεχάρη για την εργασία σας. Τι ακριβώς προτείνετε στην εισήγησή σας σχετικά με τη μέθοδό του;

-Πράγματι θεώρησα υποχρέωση μου να πληροφορήσω τον καθηγητή για την εργασία μου, κυρίως για την σκέψη μου να μεταφέρω τους θεραπευτικούς του παράγοντες στην εκπαίδευση με σκοπό την ομαδοσυνεργατική μάθηση.

Ο Καθηγητής Yalom, μου απάντησε την ίδια μέρα και μου έγραψε χαρακτηριστικά «Κατερίνα, πιστεύω πως οι θεραπευτικοί μου παράγοντες από την ομαδική ψυχοθεραπεία, μπορούν να εφαρμοστούν στην Εκπαίδευση. Έκανες εξαιρετική δουλειά. Καλή συνέχεια στο έργο σου».

Μιλάμε όλοι για ομαδοσυνεργατική μάθηση, αλλά αυτό δεν είναι δυνατόν, αν πρώτα δεν εμφυσήσουμε θετικές δυναμικές στα παιδιά όπως ελπίδα, αλτρουισμό, διαχείριση της εγωκεντρικής σκέψης, ανταλλαγή πληροφοριών, συνεργασία με την οικογένεια ώστε να διορθωθούν λάθη στην ψυχοσύνθεση των παιδιών, - που συνήθως κάνουν οι γονείς εν αγνοία τους-, ενίσχυση τεχνικών κοινωνικοποίησης, συνεκτικότητα της ομάδας με δεσμούς συναισθημάτων, κατανόηση εαυτού μέσα από την αποδοχή των σημαντικών συνομηλίκων, άσκηση της ικανότητας να μπορεί ένα παιδί να λέει τι το ενοχλεί και να παραδέχεται την ευθύνη των πράξεων του και τέλος η ενασχόληση του ανάλογα με τις ιδιαίτερες κλίσεις του, είναι κάποιοι από τους θεραπευτικούς παράγοντες που κάνουν τόσο καλό στην ομαδική ψυχοθεραπεία, γιατί όχι και στην ομαδοσυνεργατική μάθηση. Απλά χρειάζεται γνώση από τους εκπαιδευτικούς και συνεργασία μεγάλη με τους γονείς.  Έτσι πιστεύω πως  θα πρέπει να δομηθεί το εκπαιδευτικό σύστημα, ώστε το κάθε παιδί να δημιουργήσει τη ζωή που αξίζει να ζει.

 Δυστυχώς δεν μπορώ να επεκταθώ περισσότερο. Η εργασία μου υπάρχει στο διαδίκτυο αφού έχει δημοσιευθεί στα επιστημονικά περιοδικά  «Νέος Παιδαγωγός» στα ελληνικά και  «Sciences in education» και academia.edu, στα αγγλικά, στο λογοτεχνικό περιοδικό Νόημα, και στα εκπαιδευτικά sites,  fresh education και  alfavita. 

8) Εκτός από το παραπάνω παραμύθι έχετε γράψει και άλλα βιβλία. Μιλήστε μας λίγο για αυτά.

-Εκτός από την Αχαριστία του κροκόδειλου από τις εκδόσεις Τζιαμπίρης-Πυραμίδα, έχω γράψει και τα «Κουκλοταξίδια στη χώρα των συναισθημάτων» από τις εκδόσεις Βάρφη με 36 σενάρια κουκλοθέατρου που ασκούν Συναισθηματική Αγωγή στα παιδιά. Κάτω από κάθε σενάριο υπάρχουν σχόλια για τους εκπαιδευτικούς για μέσα στην τάξη και για τους γονείς. Δηλαδή ποια συναισθήματα συναντάμε και πως τα διαχειριζόμαστε. Είναι ένα εγχειρίδιο συναισθημάτων. Θα ήθελα να επισημάνω ότι και τα δύο βιβλία μου τα έχει εικονογραφήσει ο ταλαντούχος εικονογράφος-συγγραφέας Νίκος Γιαννόπουλος, τον οποίο ευχαριστώ πολύ για την άψογη συνεργασία αλλά και για την φιλία του.

9) Πώς βλέπετε τα πράγματα σήμερα στο χώρο της προσχολικής εκπαίδευσης;

-Παρατηρώ ότι έχουμε περάσει σε παιδοκεντρική κοινωνία και αυτό δυσκολεύει λιγάκι τον ρόλο των νηπιαγωγών. Εύχομαι οι γονείς να μη δίνουν μεγαλύτερη εξουσία στα παιδιά τους από αυτή που μπορούν να διαχειριστούν. Οι νηπιαγωγοί είναι οι καλύτερα, εκπαιδευμένοι παιδαγωγοί από την άποψη ψυχολογίας του παιδιού. Θα πρέπει λοιπόν να οργανώνουν συχνότερες ενημερωτικές συναντήσεις με τους γονείς. Τα παιδιά από την υπερπροστασία από τη μια πλευρά και από την χαλαρή οριοθέτηση τείνουν να μη χάνουν την παντοδυναμία τους κι αυτό δεν τους βοηθά στην κοινωνική τους ένταξη και συνεργασία. Επίσης η χρήση των οθονών προκαλεί εθισμό στα παιδιά και τα κάνει επιθετικά, νευρικά, με ελλιπή προσοχή και αδυναμία συγκέντρωσης. Τα παιδιά σ’ αυτή την τρυφερή ηλικία του Νηπιαγωγείου θα πρέπει να είναι ευτυχισμένα, χαρούμενα, να αρχίζουν να βρίσκουν τις κλίσεις τους, τα ενδιαφέροντα τους. Το Νηπιαγωγείο λειτουργεί με γνώμονα την ανάπτυξη των παιδιών μέσα από το παιχνίδι. Και υπάρχει η δυνατότητα και η επιλογή δραστηριοτήτων και από το παιδί. Δυστυχώς αυτό στις επόμενες βαθμίδες χάνεται και μαζί μ’ αυτό χάνεται και ο αυθορμητισμός και οι επιλογές του παιδιού. Αυτό θα ήθελα να επισημάνω στους γονείς, να ενδιαφέρονται περισσότερο για την συναισθηματική υγεία και ευτυχία των παιδιών τους παρά για την πρόοδο στα μαθήματα. Να είναι δίπλα τους ουσιαστικά, να τα ακούνε προσεκτικά κοιτάζοντας τα στα μάτια. Να αναπτύσσουν ασφαλείς δεσμούς με τα παιδιά τους. Αυτό πρέπει να κάνουν και οι νηπιαγωγοί και οι δάσκαλοι. Μόνο έτσι το παιδί αποκτά αυτοεκτίμηση και συνάπτει υγιείς κοινωνικές και συναισθηματικές σχέσεις. Η προσχολική εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι σε πολύ υψηλότερο επίπεδο από πολλές χώρες προηγμένες του Δυτικού κόσμου, με πολύ υψηλό επίπεδο σπουδών των Νηπιαγωγών.

10) Ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον;

-Έχω γράψει κι άλλα παραμύθια, που αφορούν στη δημιουργία προτύπων, στην καλλιέργεια συναισθημάτων.  Θα ήθελα μέσα από τα παραμύθια μου, να μου δίνεται η ευκαιρία να εμπνέω στα παιδιά θετικές δυναμικές. Να μπορούν μέσα από την ταύτιση τους με τους  ήρωες, να δυναμώνουν , να ανακαλύπτουν τις κλίσεις τους, να χαίρονται τη ζωή τους και να αγαπούν τον συνάνθρωπο. Επίσης θα ήθελα με αφορμή τα παραμύθια μου, να βρίσκομαι και κοντά στους γονείς. Να μπορώ να τους ενημερώνω για τον ρόλο των συναισθημάτων στην ανάπτυξη των παιδιών τους και στην κοινωνικοποίηση τους.

11) Σας ευχαριστούμε θερμά!

-Κι εγώ σας ευχαριστώ για τις τόσο, ενδιαφέρουσες ερωτήσεις σας. Καλή συνέχεια στο έργο σας.

Βιογραφικά στοιχεία

Η Κατερίνα Θ. Νιζάμη, γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη. Είναι πτυχιούχος της Σχολής Διοίκησης Οικονομίας του Α.Τ.Ε.Ι. Λάρισας. Το 1986 πήρε το πτυχίο της Σχολής Νηπιαγωγών Θεσσαλονίκης, και το 1997, έκανε εξομοίωση του πτυχίου της στο τμήμα Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. Το 2008 πήρε το δίπλωμα της διετούς μετεκπαίδευσης στις Επιστήμες Αγωγής, του Διδασκαλείου Θεσσαλονίκης και το 2014 κατέκτησε τον τίτλο των μεταπτυχιακών της σπουδών, στο πανεπιστήμιο Tor Vergata, της Ρώμης, με τίτλο «Συναισθηματικές και Συγκινησιακές Δυναμικές και Εκπαίδευση». Έχει πιστοποιητικά γλωσσομάθειας στα Αγγλικά, 2016, Ιταλικά, 2014, Γαλλικά 2015, σε επίπεδο Γ2. Έχει πτυχίο Στοιχειώδους θεωρίας Μουσικής, τριετούς φοίτησης, από το Αριστοξένειο Ωδείο Χαλάστρας Θεσσαλονίκης, με παράλληλα μαθήματα παιδαγωγικών, μουσικής,  και αρμονίου. Πήρε μέρος ως εισηγήτρια εργασίας στο 2^ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Σχολικών Συμβούλων με θέμα «Εκπαιδευτικές Πολιτικές για το Σχολείο  του 21^ου αιώνα Θεσσαλονίκη,27-29/3/2015, στο 1^ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, με θέμα «Τα Σύγχρονο Σχολείο μέσα από το πρίσμα των Ανθρωπιστικών και των Κοινωνικών Επιστημών 24-26 Απριλίου, Ηράκλειο Κρήτης, 2015, στο 2^ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Νέος Παιδαγωγός», 23,24/5/2015, Αθήνα, στο Διεθνές Συνέδριο Scientific Didactics edudidactics 2015, με θέμα “Competences and Attitudes Towards Educational Practice through the arts”,20-21/11/2015, Αθήνα, και στο 4^ο Διεθνές Συνέδριο «Νέος Παιδαγωγός», Αθήνα 2017. Είναι κριτής και πρόεδρος εργασιών στα Συνέδρια του Νέου Παιδαγωγού και των εργασιών στην Αγγλική γλώσσα στο Διεθνές Συνέδριο του Νέου Παιδαγωγού 2-3 Απριλίου 2017, με θέμα κουκλοθέατρο και συναισθηματική Νοημοσύνη και της Ε.Ε.Π.Ε.Κ, Λάρισας 2017 με θέμα κουκλοθέατρο και πολλαπλή Νοημοσύνη. Συνέδριο 6^ο Συνέδριο «Νέος Παιδαγωγός» 2019 με τίτλο εργασίας «η θεωρία των δεσμών προσκόλλησης και η συμβολή της στη μετάβαση στην εκπαιδευτική διαδικασία»,  5^ο Συνέδριο ΕΕΠΕΚ Λάρισας με την εργασία «Αποδοχή ετερότητας στο Νηπιαγωγείο». Έχει δημοσιεύσει άρθρα και μελέτες σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά με κριτές. Υπήρξε έφορος και ιδρύτρια της κινηματογραφικής λέσχης του Κέντρου Νεότητας Χαλάστρας από το 1991 ως το 1994 . Είναι μέλος πολλών συλλόγων με θέμα την προαγωγή του πολιτισμού και τεχνών καθώς και της Παιδαγωγικής Εταιρίας Ελλάδος και συντονίστρια διαλέξεων με θέμα την «Συναισθηματική Αγωγή, τους εθισμούς στις οθόνες και τον σχολικό εκφοβισμό». Το 1990 ίδρυσε τον ιδιωτικό Βρεφονηπιακό Σταθμό «Λιλιπούτη» στη Χαλάστρα Θεσσαλονίκης. Από το 1998 εργάζεται σε  Ολοήμερο Δημόσιο Νηπιαγωγείο

ΠΑΡΑΔΟΣΗ & ΝΕΟΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ: ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΙΔΙΚΗ-ΕΦΗΒΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Εδώ και 11-12 χρόνια διαβάζω συστηματικά παιδική και εφηβική λογοτεχνία  με περισσότερη κριτική ματιά και τα τελευταία τρία ως μελετήτρια που βρίσκεται ακόμη στην αρχή και έχει πολλά ακόμη να μάθει.

Ως μία μικρή χώρα που δεν διαδραματίζει ρόλο αντίστοιχο με της αμερικανικής ή βρετανικής λογοτεχνίας, η ελληνική παιδική λογοτεχνία βρίσκεται πολύ αξιόλογο επίπεδο με αρκετά παιδικά και εφηβικά βιβλία να διακρίνονται λαμβάνοντας και διεθνή βραβεία. Σε μία εποχή πλήρως διεθνοποιημένη, όπως αυτή που διανύουμε, είναι αδύνατο να μην  επηρεάζεται από τις παγκόσμιες τάσεις του χώρου αλλά και να αγωνίζεται παράλληλα να διατηρήσει τη δική της ξεχωριστή ταυτότητα.

Βασικές αρχές της παιδικής λογοτεχνίας αποτελούν η ψυχαγωγία του παιδιού, η διαμόρφωση υγιών ηθικών στάσεων αλλά και η αισιοδοξία για ένα καλύτερο μέλλον. Σήμερα που τα παιδιά και οι έφηβοι δέχονται περισσότερα εξωτερικά ερεθίσματα από ποτέ, πολλοί συγγραφείς και μελετητές αναρωτιούνται αν θα πρέπει η αναπαράσταση του κόσμου να γίνει πιο ρεαλιστική και να μην κρύβουμε την αλήθεια από τα παιδιά. Κάτι τέτοιο σπάνια συμβαίνει στα καλά παιδικά βιβλία που αξίζει να διαβάζει κανείς και ίσως αναφέρεται περισσότερο σε μία μειοψηφία του κόσμου που εξακολουθεί να διατηρεί πολύ συντηρητικές απόψεις για τη ζωή σε σχέση με τις σύγχρονες εξελίξεις.

 

Μεγάλη συζήτηση έχει γίνει και για το θέμα του ελπιδοφόρου τέλους στα παιδικά και εφηβικά βιβλία. Κατά γενική ομολογία ο κόσμος που ζούμε ποτέ δεν ήταν εύκολος. Υπάρχουν δυσκολίες και εμπόδια, άλλα ξεπερνιούνται άλλα όχι. όπως είπαμε, πρέπει να δίνουμε στα παιδιά μια ρεαλιστική εικόνα του κόσμου αλλά δεν πρέπει να τα απογοητεύουμε ή να τα απελπίζουμε. Πώς να κλείσει ένα βιβλίο λέγοντας ότι πέθανε η μητέρα ή ο φίλος του παιδιού ή του εφήβου και το περιμένει μόνο η θλίψη και ο θυμός; Πρόκειται για μια φυσιολογική εξέλιξη και διαδικασία  στη ζωή μετά από τέτοια θλιβερά γεγονότα. Ναι, συμβαίνουν τέτοια τραγικά γεγονότα, θα νιώσει κανείς θλίψη και θυμό αλλά υπάρχει το μέλλον, οι άνθρωποι γύρω μας που μας αγαπούν και οι ατελείωτες πιθανότητες της ζωής.

Ένα ακόμη ζήτημα είναι τα χαρακτηριστικά της εθνικής λογοτεχνίας  κάθε χώρας. Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού οι οικογενειακές σχέσεις διαφέρουν πολύ σε σχέση με την  Ελλάδα. Η οικογένεια έχει πιο στενή έννοια ενώ στην Ελλάδα πιο διευρυμένη. Παππούδες, θείοι και ξαδέλφια παίζουν πιο ενεργό ρόλο. Είναι πιο πιθανό ο ήρωας ενός βιβλίου να διατηρεί στενή σχέση μαζί τους από ό,τι σε ένα γερμανικό ή αμερικανικό βιβλίο με αντίστοιχο θέμα. Μια γιαγιά σε ίσως να απεικονιστεί με πιο παραδοσιακά χαρακτηριστικά και πιο συχνά από ό,τι σε ένα ξένο γιατί η ελληνική κοινωνική πραγματικότητα είναι πιο παραδοσιακή και η ταυτότητά της  μεταιχμιακή (όριο ανατολής-δύσης) σε σχέση με την Ευρώπη και την Αμερική. 

Πολλοί συγγραφείς και μελετητές έχουν επίσης παρατηρήσει πως έχει επιστρέψει σε μεγάλο βαθμό ο διδακτισμός σε νέα μορφή. Είναι μια δυσάρεστη εξέλιξη με αιτίες και συνέπειες που ανάγονται σε πολλά επίπεδα. Περνούν μέσα από την οικογένεια, το σχολείο τους εκπαιδευτικούς και την ολοένα και μεγαλύτερη απομάκρυνση των παιδιών από το βιβλίο. Δεν ξέρω μήπως απαιτείται πιο μεγάλη τόλμη και υψηλότερα κριτήρια έκδοσης και από τους εκδοτικούς οίκους μαζί με την υπερπαραγωγή παιδικού βιβλίου. 

Θα μπορούσαμε  να πάμε ακόμη πιο μακριά αλλά προτίμησα να σταθώ σε μερικά βασικά σημεία. Άλλωστε η εξέλιξη πάντα έρχεται μέσα συζητήσεις και διαφωνίες.

ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ...

Ο ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΥ ΠΕΛΑΡΓΟΥ ΤΗΣ ΛΟΤΗΣ ΠΕΤΡΟΒΙΤΣ-ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ

Ποιος είναι ο ρόλος του μαύρου πελαργού στην ιστορίας μας; Ποιος είναι ο χορός του και τι σημαίνει αντιπελάργηση;
Η μυστηριώδης εξαφάνιση του παππού του 13χρονου Φάνη Αστρινού γίνεται η αφορμή για να ξετυλιχτεί το κουβάρι της ιστορίας στο νέο μυθιστόρημα για εφήβους της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου. Ο αγαπημένος παππούς του Φάνη με την περιπετειώδη ζωή εξαφανίζεται απρόσμενα την ώρα που ο Φάνης αποκοιμήθηκε για λίγο μπροστά στην τηλεόραση ενώ έβλεπαν μαζί ένα ντοκιμαντέρ. Αρχίζει μια αγωνιώδης αναζήτηση από την οικογένεια και ο Φάνης αισθάνεται τύψεις που δεν φρόντισε τον παππού του, όπως είχε υποσχεθεί στους γονείς του. Η ανακάλυψη εκ  μέρους του ενός τετραδίου-ημερολογίου του αγαπημένου του παππού, θα ρίξει νέο φως στα γεγονότα καθώς παρελαύνουν σημαντικές στιγμές της πρόσφατης παγκόσμιας και ελληνικής ιστορίας.
Ο παππούς αισθάνεται μοναξιά καθώς η σύζυγος του είναι άρρωστη και την φροντίζει η κόρη τους στη Θεσσαλονίκη και νιώθει πως γίνεται βάρος στους δικούς του. Καταλήγει πως υπάρχουν δύο λύσεις στο πρόβλημά του αλλά ελπίζει για το καλύτερο.

Η συγγραφέας επανέρχεται για μία ακόμη φορά σε ένα εξαιρετικά επίκαιρο θέμα, τη θέση των ηλικιωμένων στη σύγχρονη κοινωνία, όπως και στα προηγούμενα πρόσφατα βιβλία της, Το φιλί της λύκαινας και Η πολύχρωμη γιαγιά μου. Αν και η τρίτη ηλικία σήμερα είναι πιο δραστήρια παρά ποτέ, φτάνει κάποτε η στιγμή που οι ηλικιωμένοι νιώθουν απομονωμένοι, θλιμμένοι και περιθωριοποιημένοι. Η Πέτροβιτς κάπου γράφει πως ο άνθρωπος που δεν γνωρίζει την ιστορία του μοιάζει με δέντρο χωρίς ρίζες. Έτσι είναι και με την οικογένεια. Αν βάλουμε στο περιθώριο τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας, είναι σαν να αγνοούμε την προσωπική μας ιστορία και να βαδίζουμε στο άγνωστο χωρίς πυξίδα. Και όλα αυτά μέσα από την λιτή και γλαφυρή γλώσσα της συγγραφέως και μία υπόθεση απόλυτα εναρμονισμένη με τις σύγχρονες εξελίξεις.

Στο ερώτημα αν μπορεί να συνυπάρξει η ιστορία με τη ζωή και το παρελθόν με το παρόν που διατρέχει το βιβλίο, η απάντηση είναι φυσικά και ναι γιατί αυτά είναι τα βασικά συστατικά του ανθρώπου και των επιτευγμάτων του.
Εξαιρετική η δουλειά της Κατερίνας Χαδουλού στο εξώφυλλο.

ΜΙΑ ΣΤΙΓΜΗ-ΜΙΑ ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΓΙΩΤΗ

Δύο μινιμαλιστικά και πολύ τρυφερά βιβλία για τη σχέση μητέρας-γιου και πατέρα-κόρης είχαμε την ευκαιρία να διαβάσουμε από τη συγγραφέα Μαρίνα Γιώτη με τίτλο "ΜΙΑ ΣΤΙΓΜΗ" και "ΜΙΑ ΑΓΚΑΛΙΑ" από τις εκδόσεις Διόπτρα. Η συγγραφέας με έμμετρο λόγο και πολύ ζωντανή εικονοποιία γράφει όλα όσα σκέφτονται τα παιδιά για τους γονείς τους και τη σχέση μαζί τους αλλά και όσα είχαν σκεφτεί και οι μεγάλοι όταν ήταν παιδιά.

Ακολουθώντας τα χαρακτηριστικά του κάθε φύλου που καθορίζουν και τη σχέση του με το γονιό του αντίθετου φύλου, η Μαρίνα Γιώτη μάς δίνει ένα πορτρέτο του στενού μικρόκοσμου που αποτελεί η σχέση των παιδιών με τους γονείς τους  και μοιάζει τόσο μεγάλος στα μάτια τους ώστε μεγαλώνοντας να μετατρέπεται σε μία παραμυθένια και ονειρική ανάμνηση που μας συντροφεύει σε όλη μας τη ζωή ως στήριγμα και παρηγοριά αλλά και πηγή αστείρευτης έμπνευσης.

Τα βιβλία αποτελούν ιδανικό δώρο για τα αγαπημένα πρόσωπα καθώς και για μια ευχάριστη στιγμή ανάγνωση μέσα στο σκληρό πρόγραμμα της καθημερινότητας προκειμένου να αναζωογονηθούμε και να συνεχίσουμε με άλλη διάθεση την ημέρα και τις υποχρεώσεις. Φυσικά, συνιστούν και ένα εξαιρετικό και ευχάριστο ανάγνωσμα για τα παιδιά και για να το διαβάσουμε μαζί με τα παιδιά για να κατανοήσουν καλύτερα τις ανθρώπινες σχέσεις και τον κύκλο της ζωής.

Η όμορφη και ατμοσφαιρική εικονογράφηση του βιβλίου ανήκει στην ίδια τη συγγραφέα που έχει σπουδές στις καλές τέχνες και δένει αρμονικά με το λιτό και περιεκτικό κείμενο.

ΜΙΑ ΣΤΙΓΜΗ & ΜΙΑ ΑΓΚΑΛΙΑ
ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ
2019
ΣΕΛΙΔΕΣ: 48 και 56 αντίστοιχα

Παραμύθι χωρίς όνομα-Πηνελόπη Δέλτα-Εκδόσεις Ψυχογιός

Το Παραμύθι χωρίς όνομα της Πηνελόπης Δέλτα είναι το δεύτερο βιβλίο της συγγραφέως και δημοσιεύτηκε το 1910. Αφορμή για να γραφτεί στάλθηκε η κρίσιμη πολιτική και δημοσιονομική κατάσταση στην οποία βρισκόταν η χώρα ειδικά μετά το προοδευτικό στρατιωτικό κίνημα στου Γουδή το 1909. Η συγγραφέας στάθηκε στο πλευρό των κινηματιών κατανοώντας την ανάγκη για βαθιές αλλαγές που υπήρχε στη χώρα.
Πρόκειται για ένα παραμύθι με φιλοσοφικά στοιχεία, αλληγορικό και ηθικό περιεχόμενο, και διδακτικό τόνο που περιγράφει τα δεινά τα οποία υφίστατο τότε η χώρα μεταφέροντας την υπόθεση στη Χώρα των Μοιρολατρών.
Οι εκδόσεις Ψυχογιός προχωρούν σε  νέες αναθεωρημένες εκδόσεις των έργων της Πηνελόπης Δέλτα, με προλόγους από σημαντικούς μελετητές της παιδικής λογοτεχνίας και νέα εικονογράφηση από βραβευμένους εικονογράφους. Ανάμεσά τους και το Παραμύθι χωρίς όνομα.
όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:
"Όταν η Πηνελόπη Δέλτα εξέδιδε το δεύτερο αυτό βιβλίο της, στα 1910, πίσω από τους χαρακτήρες της θεωρήθηκε ότι συμβόλιζε πολιτικά πρόσωπα και συνέδεε τα γεγονότα της αφήγησης με τα σύγχρονά της ιστορικά γεγονότα, μπορούμε όμως να πούμε με βεβαιότητα πως έναν αιώνα μετά –στις μέρες μας- το βιβλίο δεν έχει χάσει διόλου την επικαιρότητά του. 

Η χώρα των Μοιρολάτρων που περιγράφεται θυμίζει τις κακοδαιμονίες και κακοτοπιές και της σύγχρονης Ελλάδας. Όμως, όπως συμβαίνει στα παραμύθια αλλά κάποτε και στην ίδια την πραγματικότητα, ο γιος του βασιλιά των Μοιρολάτρων, το Βασιλόπουλο, συμβολίζει το νέο άνθρωπο, που οραματίζεται μια καλύτερη χώρα, που παλεύει, που μάχεται με πείσμα και πάθος. Και τελικά τα καταφέρνει. Το βιβλίο παραμένει κλασσικό και επίκαιρο, πρώτα απ’ όλα χάρη στις διαχρονικές αξίες που εκφράζει: αξιοπρέπεια, ήθος, μαχητικότητα".

Η καθηγήτρια παιδικής λογοτεχνίας Μένη Κανατσούλη στο ΑΠΘ αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου: "Το Παραμύθι χωρίς όνομα είναι ένα φιλοσοφημένο βιβλίο. Μπορεί να είναι πικρό, στην αρχή τουλάχιστον που δείχνει τον ξεπεσμό του λαού, αλλά στηρίζεται πάνω στην πεποίθηση πως η αξιοπρέπεια και η πίστη σε ιδανικά και ανθρώπους-πρότυπα μπορούν να κάνουν θαύματα. Γι' αυτό, πολύ σωστά ο Δελμούζος το αποκάλεσε ένα εθνικό βιβλίο, το δεύτερο εθνικό βιβλίο (μετά το Για την πατρίδα) για μικρούς και μεγάλους".

Φιλοδοξία της Δέλτα ήταν να δώσει στα ελληνόπουλα εθνικά παιδικά βιβλία ισάξια με εκείνα της Ευρώπης καθώς ως τότε τα παιδιά διάβαζαν κυρίως μεταφρασμένα παιδικά βιβλία.

Το βιβλίο της Δέλτα δραματοποιήθηκε σε ομότιτλο θεατρικό έργο κατά πολύ ικανοποιητικό τρόπο από τον θεατρικό συγγραφέα Ιάκωβο Καμπανέλλη το έτος 1959. Το έργο αυτό πρωτοπαίχτηκε, μετά από επιλογή του Καμπανέλλη, από τον θίασο «Νέο Θέατρο» των Βασίλη Διαμαντόπουλου - Μαρίας Αλκαίου τον χειμώνα 1959-1960.

Την εξαιρετική εικονογράφηση έχει κάνει η Αγγελική Πιλάτη.

Ευχαριστούμε πολύ τις εκδόσεις Ψυχογιος για την ευγενική παραχώρηση του βιβλίου.

ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ...

Ιστορίες με τους 12 μήνες/Η οικογένεια του Ηλιου της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου

Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις και παραμύθια ζωντανεύουν με νέους και σύγχρονους τρόπους στην κλασική τετραλογία παραμυθιών "Ιστορίες με τους 12 μήνες" και η "Οικογένεια του Ήλιου" της ΛότηςΠέτροβιτς--Ανδρουτσοπούλου για παιδιά και μεγάλους καθε ηλικίας.
Αν και έχουν γραφτεί πριν αρκετά χρόνια τα παραμύθια αυτα της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου εξακολουθούν να διαβάζονται και να αγαπιούνται απο το αναγνωστικό κοινό καθε ηλικίας και γενιάς παιδιών ως σταθερό σημείο αναφοράς.
Στην τετραλογία "Ιστορίες με τους 12 μήνες" η συγγραφέας αναπλάθει με ευρηματικό και ευφάνταστο τρόπο ιστορίες και παραμύθια από την νεοελληνική λαϊκή παράδοση. Με βάση το γνωστό λαϊκό παραμύθι "Οι 12 μήνες" διηγείται τις περιπέτειες των δώδεκα μηνών του χρόνου σαν να ήταν καθημερινά παιδιά της εποχής μας. Οι γονείς τους συνήθως είναι μια εποχή του χρόνου (πχ ο Χειμώνας, η Άνοιξη) και ένα χαρακτηριστικό κάθε εποχής (πχ η Παγωνιά, ο Γαλάζιος Ουρανός).

Οι μήνες μεγαλώνουν, κάνουν σκανδαλιές και ωριμάζουν, όπως κάθε παιδί και έφηβος μέχρι να ερθει η σειρά του επόμενου. Ο Γενάρης είναι ο πρωτότοκος και άτακτος, ο Φλεβάρης κουτσαίνει λιγάκι, ο Μάρτης κάνει πότε ζεστή και πότε  κρύο, ο Απρίλης λέει ψεματάκια, ο Μάης σημαίνει απεργίες και η φύση γιορτάζει, ο Ιούνιος ψάχνει παιδια για να παίξει και κάνει ζέστη ώστε να κλείσουν τα σχολεία, ο Ιούλιος έχει τα λαιμά του από τα πολλά παγωμένα,ο Αύγουστος φοβάται τα σκοτάδια ώσπου βγαίνει το τεράστιο αυγουστιάτικο φεγγάρι, ο Σεπτέμβρης πηγαίνει σχολείο, ο Οκτώβρης φέρνει το καλοκαιράκι του Άι-Δημήτρη, ο Νοέμβρης βρέχει συνεχώς και ο Δεκέμβρης ανακαλύπτει τη δύναμη της αγάπης και της νέας αρχής. Παντού παρών ο πανδαμάτωρ Χρόνος.

Στην "Οικογένεια του Ήλιου" γνωρίζουμε την οικογένεια του υπέρλαμπρου άστρου ηλιακού μας συστήματος. Και στο παραμυθι αυτό βρίσκονται διάσπαρτες παραδόσεις και ιστορίες από τη λαϊκή μας παράδοση. Με τη σύζυγό του, την Ατμόσφαιρα, ζουν τις περιπέτειες τόσο τις δκές τους όσο και των παιδιών τους. Τα παιδιά τους, το Φως και η Ημέρα, μεγαλώνουν, ερωτεύονται, αποκτούν παιδιά και χωρίζουν με παρόντα στην αφήγηση πολλά γνωστά από την παράδοση στοιχεία. Η συγγραφέας λειτουργει ως μεσολαβητής ώστε να φτάσει η ιστορία στους αναγνώστες και στην τετραλογία των μηνων και εδώ.

Η εικογράφηση της συγγραφέως με κολάζ και στα πέντε βιβλία δίνει τόνο πρωτοτυπίας και φαντασίας πέρα από το συνηθισμένο.
Η τετραλογία των 12 μηνών έχει βραβευτεί με το Βραβείο της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς και Η οικογένεια του Ήλιου με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας.
Πέντε εξαιρετικά βιβλία που θα μας συντροφεύουν για πολλά χρόνια ακόμη.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ-ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΕΡΒΗ

Μισή Μαγική Ώρα

Ανέκαθεν μου άρεσε η παιδική λογοτεχνία, όπως και το παιδικό θέατρο και ο κινηματογράφος. Λατρεύω επίσης την αρχαιολογία, το αντικείμενο το οποίο έχω σπουδάσει. Η σειρά Μισή Μαγική Ώρα (τέσσερα βιβλία) είναι η πρώτη μου απόπειρα να γράψω παιδικό βιβλίο και να το συνδυάσω με την αρχαιολογία.

Η ιδέα ξεκίνησε ένα βράδυ που διάβαζα ένα ιστορικό μυθιστόρημα (αγαπημένο είδος) με πρωταγωνιστή τον Περικλή. Είχα ενθουσιαστεί με την προσωπικότητα και τα έργα του θαυμαστού αρχαίου Αθηναίου, και άρχισα να σκέφτομαι πόσο κρίμα είναι που τα παιδιά δεν φαίνεται να αγαπούν τόσο πολύ την ιστορία και τους αρχαιολογικούς χώρους. Η σκέψη αυτή, σε συνδυασμό με την έμφυτη ανάγκη μου να μοιράζομαι όσα αγαπώ και με συναρπάζουν, έκανε το κεφάλι μου να φωταγωγηθεί σαν γιορτή με πυροτεχνήματα. Οι ερωτήσεις ξεπετάγονταν αυθόρμητα, το ίδιο και οι απαντήσεις. Πώς θα μιλήσω στα παιδιά; Μα φυσικά μέσα από ένα παραμύθι. Θα είναι παραμύθι με την κλασική έννοια του όρου; Όχι, θα είναι ένα βιβλίο γνώσεων, με περιτύλιγμα παραμυθιού. Ποιοι θα είναι οι πρωταγωνιστές μου; Φυσικά παιδιά! Ένα; Ίσως καλύτερα τρία, για να είναι παρέα – και γιατί το 3 είναι μαγικό νούμερο στη λογοτεχνία. Αγόρια, κορίτσια; Δύο αγόρια και ένα κορίτσι. Καθένα θα αντιπροσωπεύει έναν από τους τρεις ξεχωριστούς και αλληλένδετους κόσμους των αρχαίων Ελλήνων. Η Αθηνά, τον κόσμο των θεών – και θα είναι η σοφή της ιστορίας. Ο Ηρακλής, τον κόσμο των ημίθεων – δυνατός, καλοσυνάτος, αθλητικός. Ο Πλάτωνας, τον κόσμο των θνητών – έξυπνος, περίεργος, ένα ζουζούνι! 

Ωραία, όλα αυτά, όμως ποιος θα είναι η φωνή της γνώσης, της αρχαιολογίας; Ένα από τα παιδιά, προφανώς η Αθηνά. Μπα, είπαμε, είναι έξυπνη, αλλά όχι και σπασίκλα. Το πράγμα κόλλησε λίγο... πολύ λίγο. Σύντομα, άρχισε να μου κάνει νόημα ο Περικλής, από τις σελίδες του ιστορικού μυθιστορήματος. Αν δεν μιλήσω εγώ για την Ακρόπολη, είπε, ποιος θα μιλήσει; Σωστά, αλλά εσύ έζησες τότε. Τα παιδιά θα είναι παιδιά του σήμερα. Ένα ταξίδι στο χρόνο; πρότεινε. Πολύ κλισέ, απάντησα. Πολλοί βάζουν τους ήρωές τους να ταξιδεύουν στο παρελθόν. Δεν εννοούσα αυτό, είπε με ήρεμη υπομονή. Το ανάποδο. Δηλαδή; Να ταξιδέψω εγώ στο παρόν!

Έτσι, γεννήθηκε η Μισή Μαγική Ώρα, μία σειρά αρχαιολογικών οδηγών για παιδιά. Μισή ώρα, στον τίτλο, για να μην τρομάζει τους μικρούς αναγνώστες – αργότερα έμαθα, σπουδάζοντας μουσειολογία, για τη μουσειακή κόπωση, η οποία ξεκινά μετά τη μισή ώρα επίσκεψής μας σε ένα μουσείο ή αρχαιολογικό χώρο! Και μαγική γιατί οι guest star των βιβλίων, ο Περικλής στην Ακρόπολη, ο αθλητής Τίμων στην Ολυμπία, ο Αριστοφάνης με τον θίασό του στην Επίδαυρο και η Πυθία Αριστονόη στους Δελφούς, ταξιδεύουν στο σήμερα με τρόπο μαγικό. Κι αυτό, σίγουρα δεν είναι άσχετο, με τη μαγεία που νιώθω γύρω μου κάθε φορά που επισκέπτομαι έναν αρχαιολογικό χώρο και που προσπαθώ να τη μεταδώσω μέσα από αυτά τα βιβλία...

  Ώρα

Αν